Search This Blog

31/08/2012

પથ્થર કે સનમ ('૬૭)

ફિલ્મ : પથ્થર કે સનમ ('૬૭)
નિર્માતાઃ એ.જી. નડિયાદવાલા
નિર્દેશક : રાજા નવાથે
વાર્તા : ગુલશન નંદા
સંવાદ : અખ્તર-ઉલ-ઈમાન
સંગીત : લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલ
ગીતો : મજરૂહ સુલતાનપુરી
રનિંગ ટાઈમ : ૧૩૬-મીનીટ્સ, ૧૫ રીલ્સ
કલાકારો : મનોજ કુમાર, વહિદા રહેમાન, મુમતાઝ, મેહમુદ, અરૂણા ઈરાની, લલિતા પવાર, રામાયણ તિવારી, જાનકીદાસ, રાજ મેહરા, મુમતાઝ બેગમ અને ઉમા દત્ત.

ગીતો
૧. કોઈ નહિ હૈ ભી હૈ મુઝકો, ક્યા જાને કિસ કા ઈન્તેઝાર.....લતા મંગેશકર
૨.બતા દૂં ક્યા લાના, તુમ લૌટ કે આ જાના, યે છોટા સા નઝરાના.....લતા મંગેશકર
૩. તૌબા યે મતવાલી ચાલ, ઝૂક જાયે ફૂલોં કી ડાલ, ચાંદ.....મૂકેશ
૪. મેહબૂબ મેરે, તુ હૈ તો દુનિયા કિતની હંસી હૈ.....લતા-મૂકેશ
૫. પથ્થર કે સનમ, તુઝે હમનેં મુહબ્બત કા ખુદા જાના....મુહમ્મદ રફી
૬. અય દુશ્મને જાં, ચલ દિયા કહાં, યે બહાર, ગોરા બદન.....આશા ભોંસલે
૭. ઓ ભગતરામ કી બહેના, તુ બન જા મેરી મેના.....મેહમુદ-મુહમ્મદ રફી

'૬૦-ના દાયકાની ઓલમોસ્ટ બધી ફિલ્મો એક પેટર્ન પર ચાલતી. પ્રેમકથા, વચમાં બેવફાઈ અને છેવટે સુખદ સમાધાન. આં જોવા જઈએ તો મારી ઉંમરના હાલના નવજવાનોનો હિંદી ફિલ્મી જાહોજલાલી એના ગીતોને કારણે હતી, નહિ કે એ ફિલ્મોની ક્વોલિટીની કારણે. માંડ ૨૦-૨૫ ફિલ્મો જોઈએ, ત્યારે આજે પણ સારી લાગે, એવી એકાદી ફિલ્મ નીકળે.

પણ એ સમયની આપણી ઉંમરોને જોતા, આવતી એ બધી ફિલ્મો ગમતી. રાજ-દિલીપ-દેવ તો ઠીક છે, પ્રદીપ, ભારત ભૂષણ કે મનોજ કુમારની ફિલ્મો ય ગમતી. આ તો આ લોકો પછી વધુ સારા હીરો આવ્યા, એટલે ખબર પડી કે પેલા લોકો તે બહુ નબળા હતા ! મારી જેમ તમને ય યાદ હશે કે, એ જમાનામાં ગુલશન નંદાની નોવેલો બહુ વંચાતી. સાહિત્ય-બાહિત્ય એમાં કાઈ નહિ, પણ યુવાનોને ગમે એવા ફિલ્મી મસાલા એમાં ભર્યા હોય, એટલે આપણને વાંચવી અને નિર્માતાઓને એના ઉપરથી ફિલ્મો બનાવવી ગમતી.

'પથ્થર કે સનમ' પણ આવી બનાવવી ગમે એવી ફિલ્મ હતી. આજે ફરીથી જુઓ તો કાંઈ તમને કોઈ મહાન ફિલ્મ ન લાગે, પણ એન્ટરટેઈન્મેન્ટના ધોરણે બેશક મજા પડતી જાય, એવી ફિલ્મ હતી. એટલે જ એના દિગ્દર્શક રાજા નવાથેએ પોતાની બીજી ફિલ્મ 'ગુમનામ'માં મનોજ કુમારને રીપિટ કર્યો. રાજા નવાથે મૂળ તો રાજ કપૂરનો શિષ્ય. રાજની ફિલ્મ 'આહ'નું દિગ્દર્શક એમણે કર્યુ હતું. અનુભવી માણસ હતા, એટલે એ ફિલ્મ બનાવે એમાં મનોરંજન તો હોય અને આમાં ય છે... ખાસ કરીને મેહમુદની મજ્જો પડી જાય એવી કોમેડી.

મેહમુદ મારા માતે તો આજ સુધીનો સર્વોત્તમ કોમેડિયન છે. દરેક ફિલ્મમાં એનો ગેટ-અપ જ નહિ, રોલ અને બોલી અલગ-અલગ હોય. સંવાદલેખકમાં ઢંગધડા ન હોય, તો ય ફક્ત પોતાની કોમેડીની સૂઝથી દ્રષ્યોને એ હાસ્યસભર બનાવી દેતો. અહીં એ બાળપણમાં ૫-૭ વર્ષનું બાળક આ ઉંમર પછી શરીરે ભલે વિકસ્યું હોય, મન અને લક્ષણોથી મોટું થવા છતાં ૫-૭ વર્ષનું બાળક જ રહ્યું હોય, એ રોલ કર્યો છે. હું એને કોમેડિયન કરતા એક કમ્પલીટ એક્ટર એટલા માટે કહું છું કે, એ તો હીરો તરીકે ય અનેક ફિલ્મોમાં પોતાની એક્ટીંગ ટેલેન્ટ બતાવી ચૂક્યો છે. ડાન્સનો એ માસ્ટર હતો. ડાન્સ કરતી વખતે એના એકેએક સ્ટેપ્સ જુઓ તો ઢોલક-તબલાના તાલ સાથે પરફેક્ટ મેચ થતા હોય, આખરે એના ફાધર બોમ્બે ટોકીઝના માન્ય ડાન્સ-ડાયરેક્ટર અને કલાકાર પણ હતા. મેહમુદની કોમિક કેમેસ્ટ્રી પ્રાણ સાથે બહુ મનોરંજન ઢબે મળતી હતી. પ્રાણ ગમે તેવો ખતરનાક હોય. મેહમુદ દરેક ફિલ્મમાં ઈવન ભોળાભાવે કે અજાણતામાં ય એની હવા બગાડી નાંખે, અડપલાં કરતો રહે એમાં મારા જેવાને તો ખૂબ હસવું આવે. અલબત્ત, મેહમુદની આવી સફળતામાં પ્રાણના અભિનયનો પણ એટલો જ ફાળો. એ બેવકૂફ બનતો રહે અને મેહમુદની જાળમાં ફસાતો રહે, એ જોવાની લઝ્ઝત આપણને આવતી રહે. આ ફિલ્મમાં મેહમુદ સપનામાં રાજા (સરસ મજાનો કોમિક ગેટ-અપ 'એર ઈન્ડિયા'ના મહારાજાનો બનાવાયો છે.) બનીને એના ખૂંખાર અને કાયમ ગુસ્સામાં રહેતા ભાવિ સાળા (અરૂણા ઈરાની પ્રાણની બહેન બને છે.) ને હન્ટરે ને હન્ટરે ફટકારીને મેહમુદ ઊંઘમાં ય મલકાતો રહે છે. પ્રાણના ચમચા તરીકે ચરીત્ર અભિનેતા જાનકીદાસ છે. ૧૯૩૬-ની બર્લિન ઓલિમ્પિકની ઈન્ટરનેશનલ કમિટીમાં સ્થાન પામનાર તે એક માત્ર ઈન્ડિયન હતો. એની તો કાંઈ બધાને ખબર ન હોય કે આ જાનકીદાસે ૧૯૩૪થી ૧૯૪૨ સુધી સાયકલિંગનો વર્લ્ડ રેકોર્ડ તોડનાર એકમાત્ર ભારતીય હતો. મેહમુદની પહેલી પ્રેમિકા શોભા ખોટે પણ સાયકલિંગની નેશનલ ચેમ્પિયન હતી. આ ફિલ્મમાં શોભા ખોટે પછી મેહમુદની લાઈફમાં આવેલી અરૂણા ઈરાની એક જમાનામાં અમિતાભ બચ્ચનની મુખ્ય હીરોઈન (ફિલ્મ 'બોમ્બે ટુ ગોવા') હતી. ખૂબ ટેલેન્ટેડ એ હીરોઈન ન બની શકી, એના મુખ્ય કારણમાં કદાચ એની હાઈટ હશે. મેહમુદ સાથેના સંબંધો ય વચમાં આવ્યા નહિ હોય ?

અલબત્ત, પ્રાણને વિલન તરીકે માણવાની મઝા વધુ આવતી હતી. મનોજકુમારે ફિલ્મ 'ઉપકાર'માં એની ખલનાયકી છોડાવીને સારો માણસ બનાવી દીધો, એ પછી ય એક્ટર તરીકે ઘણો સારો હોવાણે કારણે આજ સુધી ગમે છે, તેમ છતાંય એની વિલનીમાં કોમેડીની છાંટ હતી, એને લીધે સ્ક્રીન પર એ આવે, એની રાહો જોવાતી.

નિખાલસતાથી કબુલ કરીએ તો મનોજકુમારના મગજમાં દિલીપકુમાર જેવા દેખાવાનું ભૂત સવાર નહોતું થયું, ત્યાં સુધી... ભલે એ કોઈ એક્ટર ગ્રેટ નહતો, પણ પરદા પર જોવો ગમે એવો હેન્ડસમ અને કમ-સે-કમ ભારત ભૂષણ અને પ્રદીપ કુમાર કરતા સારો હતો. વિશ્વજીતનું ય એવું હતું. એક્ટિંગ-ફેક્ટિંગ કો મારો ગોલી... બાકી લડકા દિખને મેં અચ્છા થા...! 'પથ્થર કે સનમ'માં મનોજ સુંદર દેખાય છે. શરીર એવું સુદ્રઢ હતું કે, કપડાં શોભતા હતા. બસ... એક બદસુરત સવારે એના મનમાં દિલીપકુમાર બનવાનું ભૂત સવાર થઈ ગયું, એમાં ભ'ઈ ખલાસ થતા ગયા. એ હીરોઈનને અડતો જ નહતો.(દિલીપકુમારનું પાછું... સાવ એવું નહિ !...સોરી, સાવ નહિ, ''જરા ય'' એવું નહિ !) હજી હમણા રાજેશ ખન્નના અવસાન વખતે ટીવી પર મનોજ જોવા મળ્યો હતો, ત્યારે પણ દિલીપે એને મોકલ્યો હોય, એવા જ હાવભાવ રાખીને ગાડીમાં બેઠો હતો. જાહેરમાં આવતા જ મનોજ આજે પણ કોઈ પ્રગ્રહના પ્રવાસી જેવા વિચિત્ર અને બેહૂદા મોંઢા સાથે વાતો કરે છે. ફિલ્મ 'ક્રાંતિ'ના શૂટિંગ વખતે હું એને રૂબરૂ મળ્યો હતો. લગભગ બે કલાક અમે સાથે બેઠા હતા. સાથે શશી કપૂર પણ હતો. મનોજ ખૂબ બુધ્ધિશાળી અને સાહિત્યનો શોખિન છે. હું મળ્યો, એ જ દિવસે 'જનસત્તા'ના તંત્રી સ્વ. રમણલાલ શેઠ ગૂજરી ગયા, એ સમાચાર હું અમદાવાદનો અને એમાં ય પત્રકાર હોવા છતાં મનોજકુમારે મને આપ્યા હતા. આ ફિલ્મમાં તો જો કે એ બહુ મોટી મીસફિટ હતો કારણ કે, કોમેડી એનું કામ નહિ. કોઈ શાકસબ્જીવાળો મર્સીડીઝ વેચવા બેઠો હોય એવું લાગે.

વહિદા રહેમાન કે મુમતાઝે ય કશું ઉકાળ્યું નથી. બહુ સામાન્ય કક્ષાની ફિલ્મ હોવાને કારણે એ લોકો કંઈ ઉકાળે, એવી અપેક્ષા ય નહિ હોય ! ફિલ્મ જોવી ગમે એવી ઓવરઓલ બની હતી, ભલે ગમે તે કલાકારો હોય. મુમતાઝ હજી સાઈડી જ હતી. એણે અને સંજીવકુમારે ફિલ્મ 'ખિલૌના'ની સફળતા પછી એક સાથે જાહેર કર્યું હતું કે, બન્ને હવે સાઈડી રોલ નહિ કરે... ફક્ત મુખ્ય કિરદારો જ ભજવશે. પણ આજની વહિદા રહેમાનને જોઈને આજે પોતાને બ્યૂટી ક્વીન માનતી યુવતીઓએ વ્યવહારિક બની જવા જેવું છે. વહિદા કેવી દેખાવડી હતી ને આજે એટલી જ કદરૂપી થઈ ગઈ છે. એક નંદા હજી ગ્રેસફૂલ અને સુંદર લાગે છે, બાકી આજની સાધના, આશા પારેખ કે શકીલાને જુઓ, તો સુંદરતાના બધા ફાંકા ઉતરી જાય કે, ઉંમર જશે પછી આપણી ય આ હાલત થવાની છે.

'૬૦-'૭૦ના દશકની હીરોઈનોની હેરસ્ટાઈલ બહુ હાસ્યસ્પદ રહી છે. કોઈ મ્હોં માથાનો મેળ જ ન પડે. આવા માંથી ક્યાંથી હોળી લાવી હશે... ગોડ નોવ્ઝ...!

ફિલ્મની વાર્તા આજે તો ફાલતુ કહી શકાય એવા ગુલશન નંદાએ લખી હતી, પણ સંવાદો આજે પણ સલામ કરવી પડે, એવા ઉર્દુના પ્રસિધ્ધ સાહિત્યકાર જનાબ અખ્તર-ઉલ-ઈમાને લખ્યા હતા. અફ કોર્સ, આ ફિલ્મનો તો એક પણ સંવાદ આટલા મોટા લેખકની પ્રતિભાને છાજે એવો નહતો. પણ અખ્તરે ફિલ્મ 'ધર્મપુત્ર' અને 'વક્ત' માટે ફિલ્મફેર એવોર્ડર્સ જીત્યા હતા. 'શોલે'વાળા અમજદખાનના એ સસુરજી થાય અને ટીવી-એક્ટ્રેસ રક્ષંદાખાનના ફાધર.

રાજ કપૂરની ફિલ્મ 'જીસ દેશ મેં ગંગા બહેતી હૈ'માં પુલીસ (રાજ મહેરા)ની ગોળીથી મકાનના છાપરા ઉપર જે વીંધાઈ જાય છે, તે રામાયણ તિવારી ઘણો સારો વિલન હતો. પહાડી અવાજ અને ખૂંખાર હાઈટ-બોડીના બલબૂતા પર એ ઠેઠ ૧૯૪૫-માં ફિલ્મ 'ગુલામી'થી ફિલ્મોમાં આવ્યો. બિલકુલ બાપ જેવો દેખાતો એનો પુત્ર ભૂષણ તિવારી બહુ કાચી ઉંમરે ગૂજરી ગયો.

ફિલ્મનું સંગીત જ બહુ મોટું કામ કરી ગયું છે 'પથ્થર કે સનમ'ને આજ સુધી આપણી પાસે સાચવી રખાવવામાં. લક્ષ્મીકાંત-પ્યારેલાલ બહુ સંઘર્ષ વેઠવા છતાં ક્વોલિટી એવી હતી કે, નામ તો પહેલી ફિલ્મથી જ થવા માંડયું હતું. ખૂબી એ કે, નવાસવા હતા એટલે કોઈ મોટા સ્ટાર્સવાળી ફિલ્મો તો મળે નહિ, પણ આ બાજુ રફી સાહેબ અને આ બાજુ લતા મંગેશકરના ચાર હાથ હતા એ બન્ને ઉપર. મને ફિલ્મી સંગીતની જેટલી સમજ છે, ત્યાં સુધી એટલું કહી શકું કે, આ બન્ને જેટલા ઠેકા અન્ય એકપણ સંગીતકારે આપ્યા નથી. આમેય, ઓપી નૈયર, શંકર-જયકિશન અને છેલ્લે છેલ્લે રાહુલદેવ બર્મને પોતાના ગીતોમાં સુર જેટલું જ માન તાલને આપ્યું. છતાં, ઓલમોસ્ટ ગીતે ગીતે તદ્દન ભિન્ન તાલ તો માત્ર લક્ષ્મી-પ્યારેએ જ આપ્યા છે. અહીં જુઓ. લતાના 'કોઈ નહિ હૈ ફિર ભી હૈ મુઝકો ક્યા જાને કિસ કા ઈન્તઝાર...' ગીતામાં ક્યા ઠેકામાં ઢોલકા-તબલાં વાગ્યા છે ! અમને હજી યાદ છે, અમદાવાદની લક્ષ્મી ટોકીઝમાં આ ફિલ્મ આવી ત્યારે પ્રેક્ષકોને ગીત ગમે ત્યારે સિનેમાના પરદા પર પરચૂરણ ફેંકવાના ગાંડાપણો હતા, તેમાં રફીનું એ ગીત શરૂ થાય ને જ્યાં '' પછી 'થ્થ' ગવાય, એ જ ઝટકા ઉપર પૈસા પડતા. સાલું મેહમુદે ગાયું હતું ને ગીત કોમિક હતું એટલે બીજા ગંભીર ગીતો જેટલું માણ એને ન મળે, નહિ તો રફી-મેહમુદના સ્વરોમાં 'ઓ ઠગતરામ કી બહેના...' ગીત પણ સંગીતની દ્રષ્ટિએ અન્ય ગીતો જેટલું જ વ્યવસ્થિત અને સુમધુર બન્યું છે. એ તો આજે હવે ફિલ્મોમાં કાશ્મિર તો શું, દુનિયાના દરેક દેશો આપણી ફિલ્મોમાં ઉત્તમ કેમેરાકામથી જોવા મળે છે, એટલે નવી પેઢીના વાચકોને ખ્યાલ નહિ આવે, પણ આ તો હજી '૬૭ની સાલ હતી. બ્લેક-એન્ડ-વ્હાઈટમાંથી કલર ફિલ્મો માંડમાંડ આવવી શરૂ થઈ હતી અને દરેક ફિલ્મના ટાઈટલ્સમાં, આપણી આંખે ચોખ્ખું દેખાતું હોવા છતાં લખે, ''કલર ફિલ્મ.'' મતલબ, ફિલ્મની વાર્તા કાશ્મિરના સફરજનના બગીચાઓમાં આકાર લે છે, એ હિસાબે સિનેમેટોગ્રાફર સુધિર મજમુદારને કાશ્મિરના મનમોહક દ્રષ્યો ઝડપવાની લહેર પડી ગઈ હતી.

ખાટલે મોટી ખોડ કે, હજી ફિલ્મોમાં ફાઈટ્સ (જેને કારણે તો ફિલ્મો ચાલતી હતી) તે દરેક ફિલ્મમાં બહુ નબળી કક્ષાની હતી. આ વેખતના ફાઈટ-માસ્ટરોમાં શેટ્ટી, અજયના પિતા વીરૂ દેવગન ને આ ફિલ્મમાં અઝીમભાઈ જેવા નામો હતા, જેઓ કોઈ કસબ કોઈ ફિલ્મમાં દેખાડી શક્યા નહોતા. એવું જ સામાન્ય કામ ડાન્સમાં થતું, સિવાય કે પર્સનલી ધ્યાન આપનારી હીરોઈનો હોય. અહીં વહિદા કે મુમતાઝે એવી કોઈ કમર લચકાવવાની આવી નથી, એટલે ડાન્સ-ડાયરેક્ટર પી.એલ. રાજ પણ ઓકેઓકે...!

આમ તો, ઘરમાં ય 'પથ્થર કે સનમ' જેવું કાંઈ પડયું હોય તો બહાર સાટું વાળવા આ ફિલ્મો જોઈ લો, તો બા ય નહિ ખીજાય !

29/08/2012

રોમેન્ટિક માઉન્ટ આબુ

મુહમ્મદ રફીનુ એક ગીત આપણા બધાનું લાડકું ગીત છે, ''જાગ દિલ-એ-દીવાના, રૂત જાગી, વસલે યાર કી'' (ફિલ્મ 'ઊંચે લોગ' : સંગીત ચિત્રગુપ્ત) આ ગીત મને ગમવાનું કારણ માઉન્ટ આબુ અને એમાં ય આ ઑગસ્ટ મહિનો. સદીઓથી દર વર્ષે ઑગસ્ટમાં હું માઉન્ટ આબુ જવાનો એટલે જવાનો જ. ત્યાં મસ્તીનો ઝીણીયો- ઝીણીયો વરસાદ હોય, ગુજરાતમાં ક્યાંય જોવા ન મળે, એવું આપણા પહેલા ખોળાના સંતાન જેવું ધુમ્મસ (fog) હોય.. એન્ડ ઍબોવ ઑલ, મહાદેવજીના ગળામાં સર્પોની માળા હોય, એવી ત્યાંની પહાડીઓને વીંટળાયેલા ખાલીખમ રસ્તા ઉપર અકળ શાંતિ વચ્ચે, વરસાદની ઝરમર- ઝરમર ફૂહારો પડતી હોય ને ધોળું ધોળું ધૂમ્મસ આપણા તનબદનમાં લખલખાં ફેલાવી દેતું હોય...!

બસ... હવે આગળનું કોઇએ મારા સિવાય ધારી લેવાનું નથી. ચિત્ર આવું બેનમૂન બનાવ્યું હોય, એ પછી પહાડ નીચેની ભીની વરસાદી સડક ઉપરથી આપણા ખભે માથું ઢાળીને કોઇ મંદમંદ ચાલતું હોય, ભીની ભીની ચદરીયા જેવી એ આપણને લપટાયેલી હોય, એ શકુંતલા ને આપણે દુશ્યંત હોવાનું ફીલ કરી રહ્યા હોઇએ, આપણા ચેહરા પરથી વરસાદનું ઠંડુ પાણી એના ચેહરા પર પડતું હોય.. કોઇ જોનારૂં ન હોય ત્યારે જે જે કરી લેવાનું હોય, એ બહુ ભોળાભાવે આપણે કરવા માંડયા હોઇએ, (હું બરોબર જઇ રહ્યો છું ને...?) ત્યારે વાતાવરણમાં રફી સાહેબનું આ 'જાગ દિલ-એ-દીવાના, રૂત જાગી, વસલે યાર કી' દૂર દૂર કોઇ ગાતું હોય. ઓહ... રોમાન્સ ને બસ.. રોમાન્સ.

પ્રેમ અથવા પ્રેમો કરવા માટે આપણા ખભે માથું મૂકીને ચાલનારી, વાછટીયો વરસાદ અને માહૌલ આવા મળવા જોઇએ. આનાથી વિરૂદ્ધ વાતાવરણ હોય તો એક તબક્કે મોટું મન રાખીને પ્રેમો તો જાણે પતાવી દઇએ, પણ પહાડી રસ્તાઓ ઉપર સાથે ચાલવા માટે પાત્ર ગમે તેવું આવી ગયું હોય તો, 'સિઝલર્સ'ની સાથે પાણી-પુરી ખાતા હોઇએ એવું લાગે.. આપણી સાથે પાર્ટી આવી જ ચાલવાની હોય, તો માઉન્ટ આબુને બદલે ઉંઘમાં ચાલી આવવું સારૂં... સુઉં કિયો છો?

પ્રેમને સ્થળ અને પાત્ર સાથે ગહેરો સંબંધ છે. ૪૦- કીલોવાળી પ્રેમિકા ઉઘરાવી લાવ્યા હોય તો આબુ-ફાબુ ન લઇ જવાય.. ભારે પવનમાં એ ઊડી જાય. આવીઓ તો ૫-૧૦ ભેગી કરીને તરણેતરના મેળામાં લઇ જવાય. મેળામાં ખોવઇ જાય તો વાંધો નહિ. (એ ક્યાં આપણી બહેન હોય તે હિંદી ફિલ્મોની માફક ૧૫-૨૦ વર્ષ પછી પાછી મળી આવે!) એથી ઊલટું, સનમ ૯૦- કિલોનો મોટો ગઠ્ઠો હોય તો બેહતર છે, ઘરમાં ને ઘરમાં હિંચકે બેસાડીને ઝુલાવવી. દેરાસરના પગથીયાં ચઢતી વખતે ય પગનો વા નડતો હોય, એવીઓને માઉન્ટ આબુ લઇ જ ના જવાય, ને લઇ જ જવી પડે એમ હોય તો ફાયદો એક જ થાય... મોટું અને કાળું રીંછ સામે આવીને ઊભુ રહી જાય તો પહેલા આને ખાઇ જાય.. આપણે બચી જઇએ. બાકી બધું નુકસાન જ છે! (આ મહેચ્છામાં રીંછોને બીવડાવી મારવાનો કે કોઇપણ પ્રકારનું નુકસાન પહોંચાડવાનો અમારો ઇરાદો ન હતો.) હમણાં હમણાંથી કહે છે કે, ત્યાં રીંછોની વસ્તી અને કનડગત બહુ વધી ગઇ છે. 

વર્ષો પહેલાં, અમારા હનીમૂન માટે અમારે માઉન્ટ આબુ જવું હતું. મને હનીમૂનની મોટી હૉબી. વારંવાર જવું ગમે. પણ કહે છે કે, એમાં તો લગ્ન કરેલા હોવા જોઇએ. એકલા-એકલા ના મજા આવે. પછી એક્ચ્યુઅલી લગ્ન થયા એટલે આબુ નક્કી કર્યું. કહે છે કે, માઉન્ટ આબુમાં હનીમૂનો સારા થાય છે. બીજા સ્થળો પર તો સ્કૂલના ટીચર બાળકોને શૈક્ષણિક પ્રવાસે લઇ આવ્યા હોય, એવા હનીમૂનો જોવા મળે છે... આપણને કાંઇ નવું શીખવા ન મળે!

આમાં ભરાઇ ક્યાં જવાય છે કે, વાઇફોને હનીમૂનોનો સહેજ બી અનુભવ હોતો નથી. બધું શીખવાડવું પડે. વાસણ કે કપડાં-લત્તા ન આવડતા હોય તો એની માને દોષ દઇએ... પણ હનીમૂનમાં વાઇફ લોચા મારે તો ઝઘડવા નથી બેસાતું કે, તારી મૉમે કંઇ શીખવાડયું - બીખવાડયું નથી? અહીં ખોટા ટાઇમો બગડે છે..''

તાલીમની અછતનો પહેલો ગેરફાયદો એ થયો કે, શરૂઆત શેનાથી કરવી, એની અમારા બેમાંથી કોઇને ખબર નહિ. હનીમૂનોમાં પહેલા બોટિંગ કરવું કે ઘોડેસવારી કરતા ફોટા પડાવવાના હોય, એની બાતમી અમારી પાસે નહોતી. કોઇકે જો કે, ધ્યાન દોર્યું કે, સુદ્રઢ અને સ્વચ્છ હનીમૂનોમાં તો પહેલા કોક સારી હોટેલ બુક કરાવવાની હોય છે.

નોર્મલી, તો આપણા જેવા સારા ઘરની વાઇફોને એમની બાઓ ઘેરથી બધું શીખવાડીને જ મોકલતી હોય છે, જેથી ક્યારે શરમાવું, ક્યારે ઘૂંઘટ ઊંચો કરવો ને ક્યારે નવાનવા વરની સામે જોઇને ઝીણકા સ્માઇલ સાથેનો છણકો કરવો, એ બધું એ લોકોને આવડતું જ હોય. (અહીં એક હકીકતદોષ સમજવોઃ ઘુંઘટો એ લોકો ઊંચા ના કરી આલે... એ આપણે કરવાનો હોય... ને એ પણ, ગુમાસ્તાધારા મુજબ સવારના ૮ વાગે, દુકાનદાર બે હાથે શટર ઊંચુ કરે, એવી રીતે ઘૂંઘટ ન ખોલાય. આમાં તો અત્યંત નાજૂક હાથોએ કામ લેવાનું હોય છે. સાઉથમાં તો કહે છે કે, ઘૂંઘટમાં ભરાવેલી પિનો એ લોકો પહેલા કાઢી નાંખતા હોય છે, જેથી ખરે વખતે વાળમાં ભરાઇ ના જાય.

પહેલીવાર હનીમૂન પર જનારાઓ માટે જાણવા જેવું એ પણ છે કે, ઘુંઘટ ઉઠી-બુઠી ગયા પછી સાજણના નમેલા નયનોને ઊંચા કરવા, આપણા જમણા હાથની પહેલી આંગળી વડે, એની દાઢી નીચે હળવેકથી આંગળી મૂકી ચેહરો ઊંચો કરી આલવાનો હોય છે. એ આપણી સામે પલભર જોઇને મંદમંદ હસે ત્યારે બોલવાનું, ''શરમા રહી હો...?''

બસ. ખતમ હવે પછીની વિધિઓ માટે સ્વાવલંબી બનવાનું. બધું કાંઇ માસ્તર ના શીખવાડે. કોઇ પંખો ચાલુ કરો....! 

વિદેશોમાં તો કહે છે કે, ઘુંઘટ- પદ્ધતિ જ નથી હોતી. ત્યાં તો વગર ઘુંઘટે હનીમૂનો થતા હોય છે. અલબત્ત આપણે ત્યાં હનીમૂનોનો મોટો મહિમા કવિઓએ ગાયો છે. અનેક ગઝલો હનીમૂનો પર લખાઇ છે, પણ સમજાઇ નથી કે, આ ગઝલના રદીફ-કાફીયા હનીમૂનને લાગુ પાડવાનો છે કે સાહિત્યને!

માઉન્ટ આબુમાં હનીમૂનો જ થાય છે, એવું ય સાવ નથી. અમથા ય બે જણા આવ્યા હોય તો રાધા-કૃષ્ણ બની શકે છે. કેટલાક ખૌફનાક કીસ્સાઓમાં તો સગ્ગા હસબન્ડ અને વાઇફ પણ અહીં આવીને રોમેન્ટિક બની જાય છે. આવા કેસોમાં વાઇફો માટે બે ઘડી ગમ્મત અને હસબન્ડોઝ માટે મજબુરી હોય છે. અહીંના નખી તળાવ પર કપલ ચાલતું જતું હોય, તો એક જ વાર જોઇને તમને ખ્યાલ આવી જાય કે, આવડો આ વર્ષોથી ભરાઇ ગયો છે. એણે હાથમાં માછલીઓને ખવડાવવાનું ચણાનું પડીકું લઇ રાખ્યું હોય, એટલે જેટલો ટાઇમ આની તરફ જોવાનો બચ્યો એ સાચો. બહુ દુઃખી ગોરધનો તો કહે છે કે, માછલીઓના ચણા પોતે ખાઇ જાય છે.

તો બીજી બાજુ, તદ્દન નવાનવા પરણીને આવેલા યુવાન કપલ્સ આબુમાં મોટી કૉમેડીઓ ઊભી કરતા હોય છે. ચાલતા-ચાલતા ય એકબીજાથી ઉખડે નહિ,એ સમજી શકાય, પણ રેસ્ટોરાંમાં ઢોંસા ખાવા ગયા હોય ત્યાં ચમચી- ચમચી બોળીને સાંભાર પેલીને પીવડાવે. આબુમાં કાશ્મિરી ડ્રેસ પહેરીને હાથમાં માટલું પકડીને પેલી પાછી હસતા મોંઢે ફોટા પડાવે. આ તો એમ કહો કે માઉન્ટ આબુના ઘોડાઓના સંસ્કાર સારા, નહિ તો પેલી ઘોડાના ગાલ ઉપર બચ્ચીઓ ભરતા ફોટા પડાવે, એમાં તો ઘોડાઓમાં અંદરોઅંદર સંબંધો બગડી જાય કે નહિ? અલી, કોઇ ઘોડી તારા વરને બચ્ચી કે બચકું ભરી જાય તો તું સહન કરવાની છો? આપણને એમ થાય કે, આ લોકોની બાઓ ય નહિ ખીજાતી હોય!

અમારે તો હવે આ ૬૦-ની ઉંમરે આબુ જવાનું હતું એટલે નવા તો ક્યા અરમાનો લઇને જઇએ? હજી આપણે તો કોઇ શાનદાર હોટેલના સ્વીટના સપનાં જોતા હોઇએ ને એ મારી હાળી દેલવાડાનાં દેરાના દર્શનની જીદો પકડીને બેઠી હોય. આપણે હજી બોટિંગ કરતા કરતા, બોટવાળો જોતો ન હોય ત્યારે વાઇફને એકાદું અડપલું કરવા માંગતા હોઇએ, એમાં એ આપણી ઉંમર યાદ કરાવે, ''હવે નથી સારા લાગતા આ ઉંમરે.. હખણા રિયો!''

એને બસ... એટલી ખબર ન હોય કે, આપણું સંભવિત અડપલું તો બાજુમાંથી હમણાં જ પસાર થઇ ગયેલી બૉટમાં બેઠેલી કોઇ હંસલીને જોઇને સૂઝ્યું હોય...! પંખો ચાલુ કરવો છેએએએ...???

સિક્સર
- મલ્ટીપ્લેક્સ સિનેમાઓમાં પોપ-કોર્નના ભાવમાં ઉઘાડી લૂંટ ચલાવે છે, છતાં કોઇના પેટનું પાણી કેમ હાલતું નથી?
- ખરીદનારા બેવકૂફ હોય એમાં એમને શું વાંધો?

26/08/2012

એનકાઉન્ટર : 26-08-2012

* એક હાસ્યલેખક તરીકે તમારા ઘરનું વાતાવરણ કેવું હોય છે ?
- હું ઘરમાં ન હોઉં ત્યારે... હાહાહિહિહૂહૂ... !
(
રમેશ આર. સુતરીયા, મુંબઈ)

* મેહનતની કમાણી અને ભ્રષ્ટાચારની કમાણી વચ્ચે શું ફરક ?
- 
એ ફરક જોનારાઓને મેહનત કરવી પડતી નથી.
(
વાઘજી ચૌધરી, મંડાલી-ખેરાલુ)

* અમદાવાદનું નામ કર્ણાવતિ ક્યારે રાખવામાં આવશે?
- 
હવે તો વિશ્વ હિંદુ પરિષદે ય માંડી વાળ્યું છે... ! છાપામાં નામ આવે, એ સિવાય કોઈ કામ કર્યું ?
(
રાહુલ બગડા, જૂનાગઢ)

* પીનારા આલીયા ને માલીયા, ને પીવડાવનારા માલ્યા’... બેઉ પાયમાલ!
- 
ઉફ્‌ફો... હવે સુરેન્દ્રનગરમાં નથી મળતો? તો તમારૂં આ શહેરે ય પાયમાલ... !
(
મીરાં કે સોઢા, સુરેન્દ્રનગર)

* કરોડપતિ સસરાનો લાભ કેવી રીતે લેવાય ?
- 
કહે છે ને... ગરજે ગધેડાને ય બાપ બનાવી દેવાય... !
(
સુબોધ નાણાવટી, રાજકોટ)

* બચપણ, જુવાની અને વૃદ્ધત્વ પછી શું ?
- 
બાપનું કપાળ... !
(
સુમન વડુકૂળ, રાજકોટ)

* ફિલ્મી વહુઓને સાસરામાં બહુ દુઃખ છે, એ દર્શાવવા ફક્ત કપડાં ધોતી કે વાસણ ઉટકતી જ કેમ બતાવાય છે ?
- 
સાસુને ધોતી અને ગોરધનને ઊટકી નાંખતી જાહેરમાં ન બતાવાય, માટે !
(
રવીન્દ્ર નાણાવટી, રાજકોટ)

* તમારા મતે પૃથ્વી પરની આજ સુધીની સૌથી મહાન વ્યક્તિ કોણ ?
- 
મહાત્મા ગાંધી.
(
જતીન પ્રજાપતિ, મૂળી-સુરેન્દ્રનગર)

* પહેલાની પ્રેમિકા રસ્તે મળી જાય તો શું કરવું ?
- 
આ વખતે હોટલનું બિલ સાલી એની પાસે અપાવડાવવું !
(
ચિરાગ પંચાલ, મધવાસ-લુણાવાડા)

* પતિ કે પત્ની, બેમાંથી તાળું કોના મોંઢે સારૂં લાગે ?
- 
એનો આધાર ચાવી કોણ રાખવાનું છે, એની ઉપર છે.
(
સૈયદ અકબરઅલી, ઈલોલ)

* સુરતની સ્ત્રીઓને ગાળો બોલતી તમે જોઈ છે ?
- 
સાંભળી ના હોય પણ જોઈ તો હોય ને ?
(
મણીબેન પટેલ, ઊંટડી-વલસાડ)

* શું મૂંગી પત્ની ને બહેરો ગોરધન આદર્શ સમાજ-વ્યવસ્થા ગણાય ખરી ?
- 
આવું પેકેજ નકામું... ! આ બન્નેમાંથી એક હોય તો જ આપણા ગોરધનોને ફાયદો થાય.
(
વિભૂતિ આર. જોષી, કરમલા-સુરત)

* ‘સ્ત્રી હસીને જુએ અને જોઈને હસે, એ બન્ને વચ્ચે સારૂં શું ?’
- 
એ બન્ને વ્યવસ્થામાં આપણે ક્યાંય હસવાનું આવતું નથી !
(
શૈલેષ ઝીંઝુવાડીયા, જામનગર)

* ડિમ્પલથી ય વઘુ સુંદર મેનકા, રંભા અને ૠતંભરા નામની અપ્સરાઓ સ્વર્ગમાં છે... તમે કંપની આપતા હો, આંટો મારી આવીએ... !
- 
તમે પહોંચતા થાઓ... મારે તો અહીંનું ય જોવું પડે ને, ?
(
નલિન હ. ત્રિવેદી, જામનગર)

* સાધુમુનિઓ પણ હવે તો બળાત્કારના કેસોમાં પકડાવા માંડ્યા છે... મુન્ની પછી હવે મુનિ પણ બદનામ... ?
- ‘
મુન્ની તો કોઈ કામમાં ય આવે... !
(
લલિત ઓઝા, જૂનાગઢ)

* હું જૂનાગઢની જેલમાં દસ વર્ષની સજા કાપી રહ્યો છું, પણ મારી પ્રેમિકા બહુ યાદ આવે છે. શું કરૂં ?
- 
બહાર નીકળ્યા પછી આ જેલ વધારે સારી લાગશે !
(
રાજેશ પરમાર, જૂનાગઢ)

* આખા શરીરમાં ફરતો રહેતો વા સંધિવા સ્ત્રીઓની જીભ સુધી કેમ નથી પહોંચતો ?
- ‘
વા પુલ્લિંગ છે. એની તાકાત નથી. એ સ્ત્રીલિંગ થઈને વાઈ હોત, તો આપણા બધાના કામ પતી જાત !
(
અરવિંદ આર. પટેલ, જામનગર)

* ગાંધીજીએ અંગ્રેજોને હટાવ્યા. હવે આપણા સફેદ કપડાંવાળા ધોળા ઢાંઢાઓને હટાવવા શું કરવું ?
- 
આપણે ય સફેદ કપડાં પહેરી લેવા.
(
ગીજુભાઈ પંડ્યા, મુંબઈ)

* ફિલ્મના હીરો પૂરાં કપડાં પહેરીને ડાન્સ કરે છે, તો હીરોઈનો કેમ નહિ ?
- 
પણ તમને વાંધો ક્યાં આવ્યો? એવું ઈચ્છો છો કે, હીરો કપડાં કાઢીને નાચે ને હીરોઈનો ફૂલ-ડ્રેસમાં ?
(
મઘુકર પી. માંકડ, જામનગર)

* સરદાર પટેલની અવગણના કરીને ગાંધીજીએ નેહરૂને વડાપ્રધાન બનાવ્યા, તે શું સત્યની મજાક નહોતી ?
- 
હા, પણ એ વખતે ગુજરાતનો પટેલ-સમાજ ભયભીત નહોતો ને... !
(
અભિષેક દવે, કલોલ)

* આજના દુષિત રાજકારણમાં સારા માણસો નથી. શું આપ નહિ ઝંપલાવો ?
- 
મને મેક્સિમમ... હંિચકેથી ઝંપલાવતા આવડે છે... !
(
શ્રેયા/ભક્તિ દવે, કલોલ)

* બાબા રામદેવ રાજકારણમાં સફળ થશે ?
- 
સો ટકા થશે. આપણા દેશમાં બાવાઓ અને ખાસ કરીને નાગા બાવાઓ જ વઘુ સફળ થાય છે, યૂ નો !
(
ઈશ્વર બી. પરમાર, અમદાવાદ)

* રૂા. ૫૧/-નો ચાંદલો કરીને લગ્નમાં આખું કુટુંબ જમી જાય, એ શું કહેવાય ?
- 
તમે એમ કેમ નથી જોતા કે, એ લોકો ફક્ત પોતાના કુટુંબને જ લઈને જાય છે... પડોસીઓને નહિ !
(
દિનેશ બી. ચદ્દરવાલા, ભરૂચ)

* છેતરપિંડી... પાટાપિંડી... રાવલપિંડી... બીજી કોઈ પિંડી ખરી ?
- 
રાવલપિંડીમાં બઘું આવી ગયું.
(
અમરસિંહ વાઘેલા, અમેરિકા)

* મારી એક સહેલી દવે જ છે, પણ તમારા કરતા વિરૂદ્ધ સ્વભાવની... બહુ ગંભીર છે. શું કરવું ?
- 
એને મનમોહનનો ફોટો બતાવો... હસતી થઈ જશે.
(
શગુફતા શેખ, જંબુસર)

* પ્રેમી તરીકે ઉત્તમ માણસ પતિ તરીકે કેમ ઉત્તમ નથી રહેતો ?
- 
એવા કાંઇ બધા નવરા ન હોય !
(
હેતલ યોગેન્દ્ર સોલંકી, ગાંધીનગર)

* તમારી સાથે બનાવટ કરી ગયેલી સ્ત્રીને તમે ક્યો દરજ્જો આપો છો ?
- 
એ જ કે, બનાવટ કરવા માટે ય એણે સર્વોત્તમ માણસ પકડ્યો. કોઈ આલતું-ફાલતું તો મારી પાસે ફરકે ય નહિ ને ?
(
કવિતા જ. પટેલ, અમદાવાદ)