Search This Blog

30/09/2011

‘લવ ઈન ટોકિયો’ (’૬૬)

ફિલ્મ : ‘લવ ઈન ટોકિયો’ (’૬૬)
નિર્માતા-નિર્દેશક : પ્રમોદ ચક્રવર્તી
સંગીત : શંકર-જયકિશન
ગીતકાર : શૈલેન્દ્ર-હસરત જયપુરી
રનિંગ ટાઈમ : ૧૮ રીલ્સ
થીયેટર : રીગલ (અમદાવાદ)
કલાકારો : જૉય મુકર્જી, આશા પારેખ, પ્રાણ, મેહમુદ, શોભા ખોટે, ઘુમલ, મોહન ચોટી, અસિત સેન, લલિતા પવાર, લતા બૉઝ, ઉલ્હાસ, માસ્ટર શાહિદ, મદન પુરી, તરૂણ બૉજ, મુરાદ.

ગીતો
૧. કોઇ મતવાલા, આયા મેરે દ્વારે, અખીયોં સે કર ગયા... લતા મંગેશકર
૨. મૈં તેરે પ્યાર કા બિમાર હું ક્યા અર્જ કરૂં... મન્ના ડે
૩. સાયોનારા, સાયોનારા, વાદા નિભાઉંગી સાયોનારા... લતા મંગેશકર
૪. ઓ મેરે શાહેખુબા, ઓ મેરી જાને જનાના... મુહમ્મદ રફી
૫. ઓ મેરે શાહેખુબા, ઓ મેરી જાને જનાના... લતા મંગેશકર
૬. જાપાન, લવ ઈન ટોકિયો, લે ગઇ દિલ ગુડીયા જાપાન કી... મુહમ્મદ રફી
૭. આજા રે આ જરા આ, લહેરા કે આ જરા આ... મુહમ્મદ રફી
૮. મુઝે તુમ મિલ ગયે હમદમ, સહારા હો તો ઐસા હો... લતા મંગેશકર 

મારી તો ઉંમર જ ૧૪ વર્ષની, પણ જૉય મુકર્જી પાછળ ફિદા ફિદા. ઊંચો, પહોળો, છાતી આગળ, પહોળા ખભા, ખૂબસૂરત ચેહરો, શમ્મી કપૂર જેવા લહેરાતા વાળ અને પહાડી અવાજ ને પાછો અશોક કુમારનો સગો ભાણો, એટલે ફાધરને ય બહુ ગમતો. એ દિવસે અમદાવાદની રીગલ ટૉકીઝમાં ‘લવ ઈન ટોકિયો’ પડ્યું. ખાડીયાની ખત્રી પોળથી સવારે દસ વાગે તો નીકળી ગયો. શો સાડા બારનો, પણ લાઈનમાં નહિ ઊભું રહેવાનું.. ? અને એ ય ‘‘રૂપિયાવાળી’’માં ... ! રૂા. ૧.૪૦ની અપર સ્ટૉલ્સ તો પૈસાદારોને પોસાય... રૂા. ૧.૬૦ની બાલ્કનીમાં તો શહેરના રઇસલોગ જ બેસે... આપણા જવાનો ક્લાસ નહિ, એવી લધુતાગ્રંથિ. વચમાં બાલા હનુમાન આવે. ત્યાં ‘પવન તનય સંકટ હરણ, મંગલ મૂર્તિ રૂપ, રામલછન સીતા સહિત, હૃદય બસહૂ સુર ભૂપ...’ એમ આખી હનુમાન ચાલીસા બોલીને ચાલમાં સ્પીડ વધારીને રીગલ ટૉકીઝ પહોંચી ગયો. રીગલની પાછળ જ ન્યુ હાઇસ્કૂલ... લાઇન ઠેઠ ત્યાં સુધી. આપણે ક્યાં ભણવાની લાઇનમાં ઊભા રહેવું’તું, તે લાઇનમાં ઊભા રહેવાનો કંટાળો આવે!

કલાકની તપસ્યા પછી ટિકીટબારી ખુલી ને ફરી ધક્કમધક્કી સાથે, ‘એ બે... બીચ મેં મત ધુસ.. ચલ બે હટ...’ની બુમો સાથે મનમાં હનુમાનજીનું રટણ તો ખરૂં જ. (મને યાદ છે, ત્યાં સુધી બૉસ એટલે કે હનુમાનજી પિક્ચર જોવા નહોતા આવવાના... એ તો આપણને ટિકીટ અપાઇને નીકળી જવાના હતા.... કદાચ મારા જેવા બીજા ભક્તોને ટિકીટ અલાવવા!) 

આ ફિલમ અને આ કિસ્સો બખૂબી યાદ એટલા માટે રહી ગયા છે કે, ઍકઝૅક્ટ મારો નંબર આવ્યો ત્યાં જ બારી બંધ થઇ ગઇ. એક સૅકન્ડ માટે હું મોડો પડ્યો. પસ્તાવો થયો કે, બાલા હનુમાન ટાઇમો ન બગાડ્યા હોત, તો અત્યારે હું ‘લવ ઈન ટોકિયો’ જોતો હોત!... ટોકિયો અને અમદાવાદ વચ્ચે હનુમાનજી ઊભા રહી ગયા હતા...!! 

એ વાત જુદી છે કે, એ જમાનામાં ભગવાનો સાથે અમારા બધાની દોસ્તી ફિલ્મોની ટિકીટ અપાવવાથી વિશેષ ખાસ નહોતી. પ્રેમ અથવા તો પ્રેમોમાં પડવાની હજી ઉંમર થઇ નહોતી. ઈવન, આશા પારેખને પણ અમે મોટી બહેન ગણતા. (એ ગુજરાતના મહુવાની, એટલે આપણી તો બહેન જ થાય ને?... જો કે, આપણું આવું મોટું મન સૌથી વધારે આશાને નડ્યું. અમે બધા એને ‘બહેન’ ગણતા’તા, એમાં એ આજ સુધી વાંઢી રહી ગઇ!... અમારામાં એટલી ય અક્કલ નહિ કે, બધીઓને બહેન ન ગણાય!... પાછું, ‘લવ ઈન ટોકિયો’માં ય જૉય મુકર્જીનું નામ ‘અશોક’... એ હિસાબે ગણવા માંડો, કેટલા જીવ બળે?... આપણો નહિ, આશા પારેખનો!.... આ તો એક વાત થાય છે!!!) 

મુંબઇના સાન્તાક્રુઝમાં હસનાબાદ લૅન આવેલી છે. રોડ ઉપર એક ૩-૪ માળના બંગલાની બહાર સોમુ મુકર્જી લખ્યું છે. આજની કાજોલના પપ્પા અને તનૂજાના ગોરધન. એની બરોબર પાછળ જોડાયેલા બિલ્ડિંગમાં ઉપર જૉય મુકર્જી અને નીચે દેબુ મુકર્જી રહે છે. એ પછી કમ્પાઉન્ડ સાથેની ખાલી જગ્યા પછી શશધર મુકર્જીનો અસલ બંગલો ‘ગ્રોટો-વિલા’ છે, જ્યાં સૌથી નાનો ભાઇ શુબિર મુકર્જી રહે છે. આ એ બંગલો છે, જ્યાં અશોક કુમાર, કિશોર કુમાર અને અનુપ કુમાર અવારનવાર આવતા-જતા રહે. 

‘‘અમે ત્રણે ભાઇઓ કસરતની પાછળ ગાંડા છીએ...’’ એવું શુબિર મને પહેલવાનો વાપરે છે, એવું લાકડાનું મોટું અને વજનદાર મગદળ ફેરવતા કહે છે. જૉય અને દેબુ પણ ઘરમાં નવરા પડે, એટલે કસરતો ચાલુ થઇ જાય.’’

અને એની વાતને સમર્થન મળે, ‘લવ ઈન ટોક્યો’ જોવાથી. એ વખતનો કોઇપણ સ્ટાર આજના ૠત્વિક રોશન કે સલમાનખાનો તો જાવા દિયો, ઍટ લીસ્ટ ધર્મેન્દ્ર જેવું મસ્ક્યુલસ બૉડી પણ ધરાવતા નહોતા. પણ જૉય મુકર્જી એની ફિલ્મ ‘શાગિર્દ’માં આઇ.એસ. જોહરને કહે છે, ‘‘...ઈશ્ટાઈલ સે ઉઠે કદમ, સીના જ્યાદા તો પેટ કમ’’ના ધોરણે એવું જ ફિઝિક ધરાવતો હતો. (આજે એનાથી તદ્દન ઊલ્ટું થઇ ગયું છે, આ વાત જુદી છે!) પણ પહોળા ખભા અને હાઇટ-બૉડીને કારણે એને કપડાં ખૂબ શોભતા. ‘લવ ઈન ટોક્યો’માં તો એણે ટી-શર્ટ (જર્સી), શૂટ-શર્ટ-પેન્ટ અને સ્વૅટરો પણ પહેર્યા છે. ખૂબ મજાનો હીરો હતો... થોડી ઍક્ટિંગ મામા-પ્યારે (અશોકકુમાર) પાસેથી શીખી લાવ્યો હોત, તો એ જમાનો એના નામ ઉપર લખાઇ જાત! 

કબુલ... આશા પારેખ આ ફિલ્મમાં એવી કોઇ રૂપપરી નથી લાગતી. જૉય સામે ઝાંખી પડે. એક તો એ જમાના પ્રમાણે જુવાન હીરોઇનો ય માથામાં અંબોડા ભરાવીને ફરે, એમાં અડધો કચરો થઇ જાય. કોઇ ખાસ હૅર-સ્ટાઇલ નહિ. વળી, આપણને આ ફિલ્મના દિગ્દર્શક ચક્કી દા (પ્રમોદ ચક્રવર્તી) માટે માન થાય કે, જાપાનની સડકો ઉપર આશા પારેખને સંપૂર્ણપણે ભારતીય સાડીમાં ફેરવી છે. (ચક્કી દા ગાયિકા ગીતા દત્તના બનેવી થતા હતા.) એમની આગળની ફિલ્મ ‘ઝીદ્દી’માં પણ આ જ સ્ટારકાસ્ટ રાખી હતી. એ ય આની માફક સુપરહિટ ગઇ હતી. બન્ને ફિલ્મોનું બીજું એક કૉમન અને મજબુત ફૅકટર, બન્ને ફિલ્મોનું ‘ક્યા બ્બાત હૈ’ બ્રાન્ડનું સુપરડુપર મ્યુઝિક. પેલામાં બર્મન દાદા હતા ને આમાં શંકર-જયકિશન. 

...ઓહ શંકર-જયકિશન. સાલું સાઉથની માફક આપણી હિંદી ફિલ્મોના કલાકારો કે ગાયક-સંગીતકારો માટે ભગવાન જેવા મંદિરો બનતા નથી. ભલે ના બન્યા. આ ફિલ્મ ‘લવ ઈન ટોકિયો’ના ગીતો સાંભળ્યા પછી, વાચકોએ પોતપોતાના વિસ્તારોમાં શંકર-જયકિશન અને મુહમ્મદ રફી, એ બન્ને મંદિરો બનાવવા માટે આજથી ફાળો ઉઘરાવવા માંડવો. ઉદઘાટન માટે કોઇ નહિ આવે, તો હું બેઠો છું... (કોઇ પંખો ચાલુ કરો...!)

શું ગીતો બન્યા છે આ ફિલ્મના અને રફી સાહેબે કેવા મઘુરા-મઘુરા ગાયા છે? બીજું બઘું જાવો દિયો.... જે રીતે, રફીએ ‘જાપા.......ન, લવ ઈન ટોક્યો......’ ખેંચ્યું છે, એમાં સાહેબના અવાજનો ‘થ્રો’ હૃદયને હલબલાવી નાંખે છે. આ ગીતમાં વધારે ઘ્યાન ખેંચે છે, શંકર-જયકિશનના બારમાસી ઍકૉર્ડિયન પ્લૅયર ગુડ્ડી સિરવાઇ, જેમનું ઍકૉર્ડિયન આખા ગીત ઉપર હાવી રહ્યું છે. બહુ ઓછાનું ઘ્યાન ગયું હશે કે, પેલા આઉટરાઇટ સૅક્સી ગીત, ‘આજા રે આ જરા આ, લહેરા કે આ જરા આ’માં એમણે અવાજના કંપનો પેદા કરીને ગીતને ફિલ્મી ભાષામાં જરા ચુલબુલુ બનાવી આપ્યું છે. આવી કંપન (tremolo) તલત મેહમુદના અવાજમાં પર્મેનૅન્ટ હતી, પણ એનાથી કરૂણા ઉપજે, સૅક્સ નહીં. યાદ કરો, ‘તેરે ભી દિલ મેં આગ લગી હૈ, મેરે ભી દિલ મેં આગ લગી હૈ..’ ગાતી વખતે રફીએ અવાજને ટૅબલ-ફૅનની સામે બેસીને ગાયું હોય, એવો ઘુ્રજારીપૂર્ણ બનાવ્યો છે. એની સાથે સાથે અતિ મઘૂરૂં ગીત, ‘ઓ મેરે શાહેખુબા, ઓ મેરી જાને જનાના’ સાદ્યંત રૉમેન્ટિક લાગે છે કે નહિ? (ના લાગતું હોય તો ના પાડવાની... સંબંધ નહિ બગાડવાના!) 

ઈવન, લતા મંગેશકરનું ‘સાયોનારા’ સાંભળો તો કન્વિન્સ તરત થઇ જશો કે, આ ગીત પૂરતો લતાએ ઘણો જુદો અવાજ કાઢી બતાવ્યો છે... જાપાની-ટચનો! 

બીજી બાજુથી જોવા જઇએ તો ‘લવ ઈન ટોક્યો’ને જમીન પર પડેલા કાગળને વાવાઝોડું કાચી સૅકન્ડમાં ઉપાડી જાય, એમ મેહમુદ-શોભા ખોટે અને ઘૂમલની રાબેતા મુજબની ત્રિપુટીએ આખી ફિલ્મ ઉપાડી નાંખી છે. મેહમુદ... બાય ઑલ મીન્સ, હિંદી ફિલ્મોનો આજ સુધીનો સૌથી વઘુ પરફૅક્ટ કૉમેડિયન હતો ને એમાં એના પર્મેનૅન્ટ સસુરજી તરીકે ઘૂમલ હોય, એટલે એને તો જોઇને ય ખડખડાટ હસવું આવે રાખે. પ્રાણ ભલે કહેવાય વિલન, પણ આવી ફિલ્મોમાં એના રોલ હોય કૉમેડી-મીશ્રિત. એ કાયમ ટૅન્શનમાં જ હોય. કાંઇક ને કાંઇક હાંધા-હલાડા કરતો રહે, એમાં આપણને તો હસવું આવે. અલબત્ત, એક ઍકટર તરીકે મૂલ્યાંકન કરવાનું આવે તો કમ-સે-કમ હજી સુધી એની બરોબરીનો કોઇ વિલન આવ્યો નથી. ખોટી વાત છે મારી? (જવાબ : ના. આપની વાત ખોટી હોઇ જ કેવી રીતે શકે! જવાબ પૂરો) 

ગુરૂદત્તની ની કાયમી કૅમેરામૅન વી.કે. મૂર્તિ પાસે ચક્કી દાએ આ ફિલ્મની ફોટોગ્રાફી કરાવી છે. સૉરી ટુ સે ધીસ... પણ આવો મોકો મળ્યા પછી જાપાનના બાહરી દ્રશ્યો તો જમાવટ સાથે-ડૉક્યુમૅન્ટરીની હૈસિયતથી ફિલ્માવવા જોઇએ. મોટે ભાગે થયું છે એવું કે, જાપાનના આઉટડૉર લોકેશન્સ વખતે કૅમેરા સ્પીડથી ફર્યો છે, એક હિરોશીમાના કાયમી મૉન્યૂમૅન્ટને બાદ કરતા અન્ય દ્રશ્યો ધરાઇને જોવાય એવી રીતે ફિલ્માયા નથી. રાજ કપુરે ફિલ્મ ‘સંગમ’માં પણ આ જ ભૂલ કરી હતી. કૅમેરા પરદેશ લઇ જતા હો, તો ફિલ્મની વાર્તાને લક્ષ્યમાં રાખીને, એની ફોટોગ્રાફી દસ્તાવેજી પણ બનવી જોઇએ, જેથી કદી પરદેશ નહિ ગયેલા દર્શકો માટે એ મોટી ઉપલબ્ધી બની જાય. 

રાજ કપુરની વાત નીકળી, એટલે યાદ આવ્યું કે, આ ફિલ્મના ટાઇટલ્સમાં પહેલો આભાર રાજ કપૂરનો માનવામાં આવ્યો છે કે, મેહમુદ પાસે રાજની ફિલ્મ ‘સંગમ’નું ‘બોલ રાધા બોલ સંગમ હોગા કે નહિ’ ગીત ઑડિયો પૂરતું વાપરવા દીઘું છે. અહીં મેહમુદે રાજ કપૂરની સાથે સાથે દિલીપકુમારની પણ મિમિક્રી કરી છે. 

વાર્તા તો બેઠી ઈંગ્લિશમાં પેલું શું કહે છે... હા, run-of-the-mill જેવી જ છે. ધનવાન ગાયત્રીદેવી (લલિતા પવાર)નો મોટો પુત્ર જાપાનમાં એમની મરજી વિરૂદ્ધ જાપાની છોકરીને પરણ્યા પછી, એક બાળક આપીને ગૂજરી જાય છે. લલિતાબાઇ જાપાનીઝ વહુ કે એના પોરીયાને સ્વીકારવા તૈયાર નથી, પણ એક દિવસ વહુ પણ ગૂજરી જાય છે, પોરીયાને જાપાનમાં નોંધારો મૂકીને. એટલે અમદાવાદની મૉમ ડ્રાયવરને સ્કૂલે મોકલીને બન્ટીને તેડવા મોકલે, એમ લલીતાબાઇ એમના નાના પુત્ર અશોક (જૉય મુકર્જી)ને જાપાન મોકલે છે. ત્યાં આશા (આશા પારેખ) નામની યુવતીના પ્રેમમાં પડી જાય છે. આશાના ઓરમાન કાકા (મદન પુરી) જબરદસ્તી એને પ્રાણ સાથે પરણાવી દેવા માંગતા હોય છે, જે આશાને ગમતો નથી, એટલે ઘર છોડીને ભાગી જાય છે. પછી તો બાળકનું અપહરણ, ધોખાઝડી, કરૂણ ગીત અને છેલ્લે મારામારીના રાબેતા મુજબના પૂરા ૧૮ અઘ્યાયો પછી અચ્યુતમ્‌ કેશવમ્‌ થાય છે. 

ઈન ફૅક્ટ, ‘લવ ઈન ટોકિયો’ ૧૯૬૪ની ઑલિમ્પિક્સ પછી તરત બની હતી. ભારતીય કૅમેરા પહેલી વાર જાપાન ગયો હતો. શુબિર કહેતો હતો, રાજ કપૂરના ચાહકો રશિયામાં છે, તેમ જૉય મુકર્જીના અસંખ્ય ચાહકો આ ફિલ્મના કારણે જાપાનમાં આજે પણ છે. થોડા વર્ષો પહેલાં જૉય ફરી એક વાર જાપાન ગયો, તો નવાઇ લાગી હતી કે, એના ચાહકો હજી એને ભૂલ્યા નથી... આપણે પણ ભૂલી જઇએ એવી આ નબળી ફિલ્મ નથી. જુઓ તો ગમે એવી છે.

28/09/2011

બેન્કની બપોરે

- ઍક્સક્યૂઝ મી... મહેતા-આઈ મીન, વિભાવન મહેતા ક્યાં બેસે છે ?
- મારા માથા પર...!
- સર.. મારે વિભા-
- મને ખબર નથી. બાજુના ટેબલ પર પૂછો.
- ઓકે... પણ ત્યાં તો કોઈ બેઠું નથી.
- તો તમે બેસી જાઓ... શીટ... કોઈ બેઠું નથી, એ મારો પ્રોબ્લે છે ? જાઓ... આગળ કોઈને પૂછો.
- ઓહ ગૂડ નૂન મેડમ... વિભાવનભાઈ મહેતા ક્યાં બેસે છે ?
- કયા વિભાવનભ’ઈ ?
- કયા.. ? એક્ચ્યૂઅલી... આવો તો બસ. એક જ પીસ પડ્યો છે.. કોઈ દસ-બાર પીસ આ બેન્કમાં નહિ હોય...!
- ઉફફો... ક્યા-મતલબ... એ આ બ્રાન્ચમાં છે ?
- ના. (મનમાં) આમ તો એમને દૂધની કોથળીઓ વેચવાનો ધંધો છે... (મનમાં પૂરું) જી. એ આ જ બ્રાન્ચમાં છે.
- આ જ બ્રાન્ચમાં ? તો તો સોરી... મને બહુ ખ્યાલ નથી.
- ઓહ... ઈન ધેટ કેસ... તમને જે બ્રાન્ચવાળા વિભાવનનો ખ્યાલ હોય, એ વિભાવન ક્યાં છે એ કહેશો ?
- આઈ મીન... ૩-૪ વર્ષ પહેલાં તો એ ગાંધીરોડ બ્રાન્ચમાં હતા... પણ તમે ઉપર તપાસ કરો.
- ઉપર... ? આઈ ડોન્ટ બીલિવ... શું ?
- અરે ભ’ઈ ઉપર એટલે ઉપરના ફલોર પર... ત્યાં પૂછો કોઈને ! (સાલા કેવા રાભા જેવા હેંડ્યા આવે છે, બેન્કમાં !)
- ઓ હેલ્લો... મારે વિભાવન મહેતાનું કામ છે... ક્યાં બેસે છે ?
- અમે ય ઈ જ કહી છી કે, ઈ કોઈ ’દિ ક્યાં બેસે જ છે ?
- ઓહ... મતલબ, એ ઊભા ઊભા જ કામ કરે છે ?
- નોન સેન્સ... ઈ ઘડીક આઈ રે’તો હોય, તો બેસે કે ઊભે ને ?
- હા સાલું.. બેન્કોની નોકરીઓમાં તો આવું રહેવાનું જ ! ઘણીવાર ટેબલ પર પાછું બી આવવું પડતું હોય છે... બહુ શોષણ... બહુ શોષણ...!
- એ ભા’આ ય ! સોસણની માં નો - હમણાં કઉં એ દીકરો... પણ તમે સુઉં નામું દીધા ?
- સરજી... મેં આપને ૨૦-૨૫ નામો નથી દીધા... ફક્ત એક-વિભાવન મહેતા જ નામ દીઘું છે.
- વિ... વિભ---વિભાવન મે’તા ? ભા’આ ય.... શ્યોરી હોં શ્યોરી... હું વિમલ મે’તા હઈમજ્યો’તો !
- ઓહ...
- વિભાવનભાઆ’યને બદલે વિમલભા’આ ય હાઈલશે ? અબઘડી બોલાવી લઉં... ઈ અમારા શગામાં થાઈ...!
- ઓહ... વિમલભાઈને સગાં પસંદ કરતા ન આવડ્યા.. થેંન્ક યૂ.
- સુઉં બોઈલા હમણાં તમે ?
- કાંઈ નહિ. સામેના ટેબલ પર પૂછી લઉં છું.
- યૂ મીન... વિભાવન મેહતા...?
- યસ. આઈ મીન હિમ.
- વિ.. યૂ મીન, ઓફિસરમાં છે ?
- એ તો ખબર નથી, પણ બને ત્યાં સુધી બેન્કોમાં બુદ્ધિશાળી લોકો ઓફિસર નથી બનતા. બેવકૂફોના સરદારો જ ઓફિસર કે મેનેજર બને છે.
- વોટ...? એવું કયા ઇડિયટે તમને કીઘું ?
- કોઈએ નહિ સર. એક જમાનામાં હું પોતે બેન્ક-ઓફિસર હતો, એટલે બોલાઈ ગયું...!
- એ પંડ્યા... આપણે ત્યાં કોઈ વિરેચન મેહતા ખરા ?
- સર. વિરેચન નહિ... વિભાવન...! વિરેચન તો હરડે જેવું ચૂરણ આવે છે...!
- પેલો ખભો બહુ ઊંચો ઊંચો થયે રાખે છે એ ?
- એ તો વિપલો... બેન્કમાંથી પેન્સિલો ઘેર લઈ જતો’તો, એ વળી !
- તો આ વિભાવન કોણ ? અરે પરમાર સાહેબ... આપણે ત્યાં કોઈ વિ.....સાલાએ ફોન જ મૂકી દીધો.
- ડોન્ટ વરી સર... હું કોક બીજાને પૂછી જોઉં...
- અરે ઠક્કર... કોણ યાર પેલો વિભાવન...? આપણી બેન્કમાં છે ?
- ખબર નહિ, પણ કોક પૂછવા આયુ’તું... બનતા સુધી પેલો કેશમાં નવો આયો છે, એ ના હોય !
- અરે હોતો હશે... એ તો અઢી ફૂટીયો ખેંખડી છે... આ તો નામ પરથી નાગર કે વાણીયો લાગે છે...
- એ પેલો તો નહિ હોય ને ? પાછળથી ફાટેલું પેન્ટ પહેરીને આવે છે. નાકના વાળ બહાર લટકે છેએએએ..!
- અરે એ તો મકવાણા...! ૨૦-વરસ જૂનો. ભલે પેન્ટ ફાટેલું પહેરતો પણ માણસ બહુ સારો. એક વાર એના ટેબલ પર મને બોલાવીને અડધી પીવડાઈ’તી.. મેં અડધીના પૈસા આપવાનો વિવેક કર્યો તો . ના લીધા... ‘અરે લહેર કરો ને રાજ્જા... મને કહે, તારા તો પૈસા લેવાતા હશે ?’ બહુ સારા માણસ.
- તો પછી આ વિભાવન છે કોણ ? સવારથી આખા સ્ટાફની મેથી મરાઈ ગઈ છે... જે મળે એ પૂછે છે ?
- હા. મારા ઉપર બી ચાર મોબાઈલ આઈ ગયા... કદાચ નવી ભરતીવાળો હશે... આજકાલ આયા છે ને બધા આપણા બાપાઓ...! સાલા બેન્કની બે પરીક્ષા પાસ શું કરી... આપણા ય બાપ થઈને ફરે છે. મારી બહુ હટી જાય છે.
- અરે ઓળખ્યો ઓળખ્યો બોસ... વિભાવન મેહતા... આપણો વિભુ, યાર...!
- આપણો ? આપણો એટલે ?
- નહિ પેલો શેર’ઓ શાયરીઓ બહુ કરતો’તો... ઉર્દુનો જબરદસ્ત માસ્ટર યાર...!
- હા હા... પણ એ તો ક્યારનો ય રીટાયર થઈ ગયો...!
- એક્સક્યૂઝ મી... મારું નામ વિભાવન મેહતા છે. મારી તપાસ કરવા કોણ આવ્યું હતું ?
- વિ.... ? તમે વિભા... ?? સોરી બોસ... ઓળખાણ નહિ પડી... આપ કયા વિભાવન મેહતા સાહેબ...?
- જી... હું તો ઓકે... વિભાવન મેહતા નામનો કોઈ માણસ જ નથી. હું પણ વિભાવન કે મનભાવન મેહતા નથી, જે ભાઈ પૂછવા આવ્યા હતા, એ બેન્કના વિજિલાન્સ ઓફિસર હતા... દિલ્હીથી આવ્યા હતા...!
- હેં...? સુ... સુ... શું કામ આયા’તા પણ...?
- બસ. જે જોવાનું હતું તે જોઈ ગયા કે, તમે કસ્ટમર-કૅર કેવી રાખો છો ...! 

સિક્સર 
- ગુજરાત ભાજપ હોય કે કોંગ્રેસ... નેશનલ ન્યૂસની ટીવી-ચેનલો સાથે ઇંગ્લિશ બોલતા કેવા ફાંફાં પડી જાય છે...?
- હિન્દીમાં બોલે તો એમની બાઓ ખીજાવાની છે ?... 

25/09/2011

ઍનકાઉન્ટર : 25-09-2011

* બાળકોની લાઇફમાંથી રમતગમત ગાયબ થઇ ગઇ છે.. ટીવી, કમ્પ્યૂટર અને મોબાઇલે ભરડો લીધો છે... કોઇ ઉપાય ?
- આપણા બાળકો પર વિશ્વાસ રાખો. એમને આપણા કરતા વઘુ સાધનો મળ્યા છે.. અને આ ત્રણે સાધનો ભણવાથી કમ નથી.
(વર્ષા તુષાર ઠક્કર, મુંબઇ) 

* ભ્રષ્ટાચારી અધિકારીઓ સામે શા માટે પગલાં લેવાતા નથી ? 
- પગલાં લેનાર અધિકારીઓ ઉપર પગલાં ચાલુ હોય છે. 
(મણીબેન પટેલ, ઊંટડી-વલસાડ) 

* દુઃખમાં ભગવાનને યાદ કરવાના તો સુખમાં કોને ? 
- તમારા મોબાઇલની ડિરેકટરી તપાસી લેવાની. 
(હોઝેફા બારીયાવાલા, ગોધરા) 

* વકીલો કાળા કપડાં કેમ પહેરે છે ?
- તમારો વાંધો રંગ સામે છે કે કપડાં સામે ?
(લલિત સી. જોશી, રાજકોટ) 

* સ્ત્રીનો સાચો સ્વભાવ જાણવા શું કરવું ?
- એક વખત એના મોંઢે એને સ્ટુપિડ કહી દેવી... !
(શાંતિલાલ કે. ચંદારાણા, પોરબંદર) 

* ઓછું નુકસાનકારક કોણ ? પત્ની કે તીનપત્તી ?
- તીનપત્તીમાં ક્યારેક તો જીતવાનો ચાન્સ હોય છે... !
(જુગલ એન. ઇનામદાર, આણંદ) 

* પૂજ્ય ગાંધીબાપુની ચાલવાની ગતિ બહુ તેજ હતી. શું તેમની લાકડીમાં ઍક્સીલરેટર હતું ?
- એમની આગળ ‘આઝાદી’ નામની દીકરી દોડે જતી હતી... !
(મથુરભાઈ બી. સોની, ચૅન્નઇ-તમિલનાડુ) 

* તમને સ્ત્રીનો કયો અંદાજ ગમે ?
- મારે અંદાજો ગમાડવાના ન હોય... સ્ત્રી ગમાડવાની હોય !
(સુમન વડુકૂળ, રાજકોટ) 

* શિવજીની પૂજા બિલીપત્રથી, ગણેશજીની પૂજા જાસુદના ફૂલથી ને હનુમાનજીની આકડાના ફૂલથી થાય, તો ગોરધનની પૂજા કયા ફૂલથી થાય ?
- લિંબુના ફૂલથી.
(રાહુલ જી. રાઠોડ, ઉપલેટા) 

* ઓબામા ફરી ભારત આવશે ?
- એના ભોગ લાગ્યા હશે તો આવશે ?
(રમેશ આશર, કાલાવડ- શીતલા) 

* સાયગલ, પંકજ મલિક, કે.સી.ડે અને મુહમ્મદ રફી.. આ બધા ગાયકોમાંથી સર્વોત્તમ કોણ ?
- રણછોડભ’ઇ મફાભ’ઇ પટેલ... મને એ સર્વોત્તમ લાગે છે.
(કે. વી. શુકલ, મુંબઇ) 

* સાંભળ્યું છે કે, ‘કૌન બનેગા કરોડપતિ’ની હૉટ-સીટ પર તમે બેસવાના છો ?
- ગરમ સીટો ઉપર કદી ના બેસાય.. પાઇલ્સ થઇ જાય !
(અબ્દુલરશીદ મેમણ, માંડવી-કચ્છ) 

* ગુજરાતી સાહિત્યમાં વર્ણાશ્રમ પ્રથા શરૂ થાય, તો હાસ્યલેખકો ક્યા વર્ણમાં મૂકાય ?
- શુદ્ર.
(જશવંત બી. આશર, મહુવા) 

* ઇ.સ. ૨૦૧૨-માં પૃથ્વીનો વિનાશ થવાનો છે. તમારૂં શું પ્લાનિંગ છે ?
- મારૂં પ્લાનિંગ ઉપરવાળો કરવાનો છે.
(ડૉ. એ.ડી. ભટ્ટ, ભાવનગર) 

* કૉલમનું નામ ‘ઍનકાઉન્ટર’ રાખવા પાછળનું લૉજીક શું ?
- બસ.... અમને ખબર પડશે કે તરત જણાવી દઇશું.
(ભાવેશ માઘાણી, રાજકોટ) 

* મારે રાજકારણમાં ઝંપલાવવું છે. આપનો અભિપ્રાય ?
- દરિયામાં ઝંપલાવવું હોય ત્યારે કહેજો.. !
(શીતલ અનિલકુમાર સોલંકી, ગોંડલ) 

* દર વખતે ૨૫-સવાલોના જવાબો આપવાને બદલે, એક જ વખત ‘કે.બી.સી.’માં ૧૩-જવાબો આપીને કરોડપતિ થઇ જાઓ ને ?
- કરોડપતિ તો હું ઑલરેડી છું જ... પણ અહીં ૨૫-જવાબો આપવામાં મને ૬-કરોડ લોકોનો પ્રેમ મળે છે.
(મીનાક્ષી નાણાવટી, રાજકોટ) 

* ક્ષત્રિયો માટે બે જ પ્રકારના મૃત્યુ પ્રશસ્ત માનવામાં આવે છે.. એ કયા ?
- મને બ્રાહ્મણો પૂરતી ખબર છે. એ લોકો એક જ પ્રકારે મૃત્યુ પામે છે... શ્વાસ બંધ થઇ જવાથી !
(જાડેજા ખુમાનસિંહ માઘુભા, રાજકોટ) 

* લેખક મહાન કે વાચક ?
- વાચક માટે લેખક.. લેખક માટે પ્રકાશક ને પ્રકાશક માટે વાચક.
(રમેશ આર. સુતરીયા, મુંબઇ) 

* આજના બ્રાહ્મણો જનોઇ કેમ પહેરતા નથી ?
- એટલામાં તન ઢંકાતું નથી.
(જગદિશ સોની, વડોદરા) 

* તમને ડિમ્પલ ‘સાગર’ની ગમી કે ‘રૂદાલી’ ની ?
- સ્વ. ચુનીલાલ કાપડીયાની.
(હરીશ એમ. લાખાણી, પોરબંદર) 

* અમદાવાદમાં અડધી ચા ના ય કેમ ત્રણ ભાગ કરે ?
- ચોથામાં ઢોળાઇ જાય માટે.
(સલમા મણિયાર, વિરમગામ) 

* ‘અંકલેશ્વરમાં પાલિકા પ્રમુખ સાથે ઝપાઝપી’ના સમાચાર પછી, પાલિકાના કર્મચારીઓ માટે દવાખાનું શરૂ કરવાની ભલામણ થઇ હતી... યોગાનુયોગ ?
- અંકલેશ્વરના સ્મશાનની પૂર્વભૂમિકા તપાસવી પડે.
(ડૉ. સુરેન્દ્ર દોશી, રાજપિપળા) 

* રસોઇની સુવાસ માત્રથી મોંમાં પાણી આવે ખરૂં ?
- એ તો રસોઇ કોની છે ને મોંઢું કોનું છે, એ જોયા પછી નક્કી થયા !
(નિરાલી એમ. મહેતા, ગાંધીનગર) 

* શું તમારા પ્રતાપી પુત્રો ધાંધલ-ધમાલ, જેન્તી જોખમ કે પરવિણ ચડ્ડીએ VRS લીઘું છે ?
- એ લોકોએ મારી પાસે લેવડાવી દીઘું છે.
(ડૉ. કિરીટ એમ. વૈદ્ય, અમદાવાદ) 

* હૅર કટિંગ સલૂનોમાં આટલા બધા અરીસા કેમ રાખવામાં આવે છે ?
- વાળ કોણ કાપી રહ્યું છે, તેની સ્પષ્ટ ખબર પડે માટે.
(અશોક એસ. દેસાઇ, દાહોદ)

23/09/2011

‘ગાઈડ’ (’૬૫)

ફિલ્મ ‘ગાઈડ’ (’૬૫)
નિર્માતા : દેવ આનંદ (નવકેતન ઇન્ટરનેશનલ)
દિગ્દર્શક : વિજય આનંદ
સંગીત : સચિનદેવ બર્મન
રનિંગ ટાઈમ : ૨૨-રીલ્સ : ૧૮૩ મિનિટ્‌સ,
થિયેટર : રીલિફ (અમદાવાદ)
કલાકારો : દેવ આનંદ, વહિદા રહેમાન, કિશોર સાહુ, લીલા ચીટણીસ, કૃષ્ણ ધવન, ગજાનન જાગીરદાર, મૃદુલા, નર્મદા શંકર, રામ અવતાર, અનવર હુસેન, રશિદ ખાન, ઉલ્હાસ, દિલીપ દત્ત અને પરવિણ પૉલ

ગીતો
૧ વહાં કૌન હે તૈરા, મુસાફિર જાયેગા કહાં..... સચિનદેવ બર્મન
૨ કાંટો સે ખીંચ કે યે આંચલ, તોડ કે બંધન..... લતા મંગેશકર
૩ ગાતા રહે મેરા દિલ, તૂ હી મેરી મંઝિલ..... લતા-કિશોર
૪ દિન ઢલ જાયે હાય, રાત ન જાયે..... મુહમ્મદ રફી
૫ તેરે મેરે સપને, અબ એક રંગ હૈ..... મુહમ્મદ રફી
૬ પિયા તોસે નૈના લાગે રે, નૈના લાગે રે..... લતા મંગેશકર
૭ મોસે છલ કિયે જાય, હાય રે હાય, સૈંયા બેઈમાન..... લતા મંગેશકર 
૮ કયા સે ક્યા હો ગયા, બેવફા તેરે પ્યાર મેં..... મુહમ્મદ રફી
૯ અલ્લાહ મેઘ દે પાની દે, છાયા દે રે..... સચિનદેવ બર્મન
૧૦ હે રામ, હે રામ હમારે રામચંદ્ર હે રામ..... મન્ના ડે

એ તો એવું થયેલું કે, અમેરિકાના ફિલ્મ ડાયરેક્ટર ટૅડ ડૅનિયલુસ્કી અને પ્રસિદ્ધ લેખિકા પર્લ બકે દેવ આનંદને એક ભારતીય લેખકની નૉવેલ પરથી હૉલીવૂડમાં બનનારી ઇંગ્લિશ ફિલ્મમાં કામ કરવા માટે ઑફર કરી. કારણ ગમે તે હોઈ શકે, દેવ આનંદે ના પાડી દીધી. પછી ઠેઠ ૧૯૬૨-ના બર્લિન ફિલ્મ ફેસ્ટિવલમાં ટૅડ, પર્લ અને દેવ મળ્યા, ફરી પેલી ઑફર દોહરાવાઈ ને એમાં કોકે સૂચન કર્યું કે, ‘તમે એકવાર વાર્તા વાંચી જાઓ.’ દેવ આનંદે ત્યાંના જ કોક બૂકસ્ટોરમાંથી આર. કે. નારાયણ લિખિત ‘ધી ગાઈડ’ ખરીદી લીધી, એકી બેઠકે વાંચી પણ ગયો અને તરત જ પોતે ફિલ્મ બનાવવાનો નિર્ણય કર્યો. આર.કે.નારાયણે તો પોતાના પુસ્તકના તમામ હક્કો પેલા ધોળીયાઓને વેચી દીધા હતા, એટલે દેવ આનંદે અમેરિકા પર્લ બકને પત્ર લખી પોતાની મનસા જણાવી. પર્લે દેવને તરત જ અમેરિકા આવી જવાનું આમંત્રણ આપ્યું. દેવ પહોંચી ગયો, નક્કી એવું થયું કે, આ ફિલ્મ ઇન્ડો-અમેરિકન સહયોગથી બન્ને ભાષામાં બનશે અને બન્નેનું શૂટિંગ એક સાથે થશે. મતલબ... ફિલ્મના એક દ્રશ્યનું હિંદીમાં શૂટિંગ કરીને તરત એ જ દ્રશ્ય ઇંગ્લિશમાં શૂટ કરવું. બીજા કોઈને તો ઇંગ્લિશ બોલવામાં વાધો નહોતો, પ્રોબ્લેમ થોડો વહિદા રહેમાનના ઇંગ્લિશ ઉચ્ચારો (diction) પૂરતો હતો, તો એ તો ખુદ પર્લ બકે વહિદાને શીખવવાની જવાબદારી લઈ લીધી. ભારત પરત આવીને દેવ આનંદ લેખકશ્રીને પણ મળી આવ્યો અને આર.કે.નારાયણની સંમતિ પણ લઈ લીધી. 

પણ કૂતરું ક્યાંક વચમાં આવી ગયું અને બન્ને ભાષાના એક સાથે શૂટિંગ દરમિયાન બન્ને પ્રોડક્શન-ટીમો વચ્ચે વાંધા પડવા માંડ્યા, એટલે કંટાળીને દેવ આનંદે હિંદી ‘ગાઈડ’નું શૂટિંગ મોકૂફ રાખ્યું. આ આખી વાતમાં ફાયદો દેવના બીજા બે ભાઈઓને થઈ ગયો. હિંદી ‘ગાઈડ’નું દિગ્દર્શન તો ચેતન આનંદ કરવાના હતા. આ ધમાલ થઈ એમાં દેવે ચેતનને પોતાની ફિલ્મના કૉન્ટ્રાક્ટમાંથી મુક્ત કર્યા, એટલે ચેતન આનંદ મુક્તપણે એમની પોતાની ફિલ્મ ‘હકીકત’ શરૂ કરી શક્યા. (નહિ તો ‘ગાઈડ પૂરી ન થાય, ત્યાં સુધી ‘હકીકત’ શરૂ ન થાય, એવો કરાર હતો.) ચેતનના ખસી જવાથી દિગ્દર્શન ‘ગોલ્ડી’ ઉર્ફે વિજય આનંદને સોંપાયું, એમાં એની તો લાઈફ-ટાઈમ કેરિયર બની ગઈ ! 

‘ટાઈમ્સ ઓફ ઇન્ડિયા’ના વર્લ્ડ-ક્લાસ કાર્ટુનિસ્ટ આર.કે.લક્ષ્મણના મોટા ભાઈ આર.કે.નારાયણની મૂળ ઇંગ્લિશ નવલકથાનો ‘ગાઈડ’માં અંત જુદો હતો, જેમાં રાજુ ગાઈડના મૃત્યુ કે સ્વામીજી (દેવ આનંદ)ના ૧૨-દિવસના ઉપવાસ પછી વરસાદ આવતા દુકાળનો અંત આવે છે, એવા કોઈ ઉલ્લેખો નથી. ફિલ્મી અંત વિજય આનંદનો કરતબ છે, જેને માટે લેખકશ્રીને બહુ મોટો વાંધો પડ્યો હતો, જેઓ પોતાની વાર્તાના ‘પ્લોટ’માંથી તસુભાર જમીનનો ટુકડો પણ આપવા માંગતા નહોતા. મોટે ભાગે તો આ દુઃખાવાનું કદી સમાધાન થયું નહોતું. 

‘ગાઈડ’નો પ્લોટ શું હતો ? ઉદયપુરના રેલવે સ્ટેશને દેશ-પરદેશથી આવતા પ્રવાસીઓને ઉદયપુર બતાવવાની ગાઈડગીરી કરતો રાજુ એક તુંડમિજાજી પણ પૈસાપાત્ર આર્કિયોલૉજીસ્ટ માર્કો (કિશોર સાહુ) અને તેની પત્ની રોઝી (વહિદા)નો ગાઈડ બને છે. તેના દોસ્ત-કમ-ટૅક્સી ડ્રાઈવર ગફૂર (અનવર હૂસેન) પણ રાજુની જેમ ચોંકી જાય છે કે, તાજા પરણેલા (અને ખૂબ મોટી ઉંમરના) આ બન્ને વચ્ચે સહેજ પણ બનતું નથી... કારણ એ જ કે, ગૂફાઓના સંશોધનમાં જ ડૂબી ગયેલા પતિને પત્નીની સહેજ પણ પરવાહ એટલા માટે નથી કે, રોઝીની માં (મૃદુલા) દેવદાસી છે ને માર્કોને નાચગાના બજારૂ લાગે છે. પતિના ત્રાસથી કંટાળીને રોઝી એક-બે વખત આત્મહત્યાના પ્રયાસો કરે છે ને દેવ આનંદ ફક્ત બચાવી નથી લેતો, પણ રોઝીની આગળની જીંદગી બશર કરવાની ટીપ્સ પણ આપે છે, જેની મામૂલી કિંમતરૂપે રોઝીએ રાજુના પ્રેમમાં પડી બતાવવાનું હોય છે... પડે છે, પણ રૂઢીચુસ્ત ભારતીય સમાજ એક સંસ્કારી પરિવારમાં નાચને-ગાનેવાલીના પ્રવેશને માન્યતા નથી આપતો. દેવ માં અને મામા (લીલા ચીટણીસ અને ઉલ્હાસ) સામે વિદ્રોહ કરીને વહિદા સાથે પોતાની અલગ દુનિયા બનાને છે, પણ અચાનક મળેલી સંપત્તિ બન્ને જણા જીરવી શકતા નથી. રોઝીના પતિ માર્કો માટેની ઇર્ષા અને પૈસાની લાલચ દેવને જેલમાં લઈ જાય છે. એને પોતાના ગૂન્હાની ખબર હોવાથી બે વર્ષની સજા ભોગવીને બહાર આવ્યા પછી, એના વિચારો બદલાઈ જાય છે. પોતાના ઘેર કે રોઝી પાસે પાછા જવાને બદલે એ જંગલ-જંગલ, બસ્તી-બસ્તી ભટકે છે, એમાં ઍક્સિડેન્ટલી ભોળા ગામડીયાઓ એને સાઘુ-મહાત્મા સમજી બેશે છે. એ પોતે તો સાઘુ હોવાનો દાવો કરતો નથી, પણ આ નવી જીંદગી એને ગમવા જરૂર માંડે છે. કમનસીબે, ગ્રામજનોને ભૂલભૂલમાં ડોસીમાંની વાર્તા કહેવા જતા પોતે એક એવો સંદેશ આપી બેસે છે કે, પૂર હોય કે દુકાળ, પ્રભુ સાઘુ-મહાત્માઓની લાગણી સ્વીકારે છે. ‘માન ન માન, મૈં તેરા મહેમાન’ના ધોરણે ગ્રામજનોનો વિશ્વાસ ટકાવી રાખવા રાજુને ૧૨-દિવસના નક્કોડા ઉપવાસ ખેંચવા પડે છે, એમાં એનું મૃત્યુ થાય છે. રોઝી અને એને ધિક્કારનાર રાજુની માં રાજુના અંતિમ દિવસો દરમિયાન ભેગા થઈ જાય છે, પણ રાજુનું મૃત્યુની મોટી કિંમત ચૂકવ્યા પછી ! 

૧૯૮૧-૮૨માં વેસ્ટ ઈન્ડીઝના પ્રવાસમાં આપણા ડૉ. કમલેશ આવસત્થી વહિદા રહેમાનની સાથે હતા. આગા અને શબ્બિર કુમાર પણ ખરા. કોકના ઘેર ફિલ્મ ‘ગાઈડ’ એ લોકોએ વીડીયો પર જોઈ. દેવ આનંદના આવા ફ્રોડ માટે કમલેશે વહિદાજીને પૂછ્‌યું, તો જવાબ મળ્યો, ‘વાંક રાજુનો હતો. એક સ્ત્રીએ પોતાનું સર્વસ્વ અર્પણ કરી દીધા પછી એને એટલો વિશ્વાસ કેમ ન આવ્યો કે, રોઝી સાથે હું પારદર્શી બનું...!’ 

ધૅટ્‌સ ફાઈન... આ તો એક કાલ્પનિક વાર્તા હતી, એટલે આપણે વહિદાના અર્થઘટન સાથે સહમત થવું જરૂરી નથી. મારી સમજ એમનાથી ઊલટી છે કે, રાજુને જેલમાં ધકેલી દેવો પડે, એવો ખૌફનાક એણે ‘રોઝીનો’ ગૂન્હો નહોતો કર્યો. એ સ્ત્રી એટલું કેમ ન જોઈ શકે કે, એ ઑલરેડી બબ્બે વખત મૃત્યુ પામી ચૂકેલ અસ્તિત્વ હતી. રાજુએ એને ફક્ત બચાવી જ નહોતી, એની અંદરની સ્ત્રી અને એની અંદરના કલાકારને ઢંઢોળીને કરોડો રૂપિયા કમાવી આપ્યા હતા, જેમાં રાજુનો બરોબરીનો હિસ્સો હતો. બનાવટી સહિ કરીને પૈસા ઉપાડી લેવાનો અપરાધ ઈ.પી.કો. મુજબ અફ કોર્સ ગૂન્હો બને, પણ એ બન્ને વચ્ચેની કૅમિસ્ટ્રી મુજબ કમ-સે-કમ રાજુને જેલમાં મોકલવો પડે, એવો કોઈ જઘન્ય અપરાધ હરગીઝ નહોતો... આ સ્ત્રી ચરિત્ર છે. કોઈ પણ સ્ત્રીનું તમે ગમે તેટલું સાચવો... એનો સ્વાર્થ શરૂ થાય ત્યાં તમે પૂરા થઈ જાઓ, એની એ પૂરી ખાત્રી કરી લેતી હોય છે. મુંબઈના પાલિહિલ વિસ્તારમાં આપણા મોટા ભાગના ફિલ્મ સ્ટાર્સ રહે છે. દેવ આનંદે મને પહેલેથી ઍપોઈન્ટમેન્ટ આપી દીધી હોવાથી હું તૈયાર થઈને ગયો હતો. પાલિ કોણ હતી, એની ખબર નથી પણ હિલ એટલે ટેકરી ને એમાં ય ટેકરીનું ટોપકું પૂરું થાય, એ હાઈટ ઉપર દેવ સાહેબનો ૩-૪ માળનો આનંદ સ્ટુડિયો. એમને મળીએ એટલે જીવનની એક સિદ્ધિ પૂરી થયેલી લાગે. (સિદ્ધિ આપણી... એમની નહિ !) ફિલ્મ ‘ગાઈડ’ વિશેની વાતો નીકળી, એમાં ઇંગ્લિશ ‘ગાઈડ’નું શું થયું ? ઇન્ડિયામાં કેમ કોઈને જોવા ન મળી ? હજી પૉસિબિલીટી છે ? એવા સવાલોનો એક જ જવાબ હતો, ‘ઍક્સિડૅન્ટમાં એ ફિલ્મની પ્રિન્ટો બળી ગઈ.. ખુદ મને પણ જોવા મળે એમ નથી.’ 

એ તો બધાને ખબર છે કે, ‘ગાઈડ’ ઇંગ્લિશમાં પણ બની હતી... ૧૨૦-મિનીટની ફિલ્મ હતી. આપણી હિંદી ફિલ્મ ૧૮૩-મિનીટ્‌સની, એટલે ઇંગ્લિશ ‘ગાઈડ’માં ગીતો-બીતો ન આવ્યા હોય. 

‘ગાઈડ’ વિશે બીજી પણ અનેક માહિતીઓ જાણવી ગમે એવી છે. 

એક તો, એ વર્ષે આ ફિલ્મે ‘ફિલ્મફૅર’ના ચારે ચાર મોટા ઍવોર્ડસ્‌ જીતી લીધા હતા. શ્રેષ્ઠ ફિલ્મ, શ્રેષ્ઠ અભિનેતા દેવ આનંદ, શ્રેષ્ઠ અભિનેત્રી વહિદા અને શ્રેષ્ઠ દિગ્દર્શક વિજય આનંદ. કમનસીબે દાદા બર્મનને આટલું ઉત્કૃષ્ટ સંગીત હોવા છતાં એવોર્ડ ન મળ્યો. આ ઍવોર્ડ માટે તો ‘ગાઈડ’ના દાદા બર્મન કરતા ‘દો બદન’ના રવિ પણ આગળ હતા. એવોર્ડ મળ્યો, ફિલ્મ ‘સૂરજ’ના શંકર-જયકિશનને.

‘ગાઈડના દેવ આનંદ સામે હારી જનાર ‘દિલ દિયા દર્દ લિયા’નો દિલીપ કુમાર અને ‘ફૂલ ઔર પથ્થર’નો પથ્થર ધર્મેન્દ્ર હતો. વહિદા સામે હારી જનાર ફિલ્મ ‘મમતા’ની સૂચિત્રા સેન અને ‘ફલ ઔર પથ્થર’નું ફૂલ મીના કુમારી હતા. દિગ્દર્શકની કૅટેગરીમાં ગોલ્ડી સામે હારી જનાર નોમિનીઝ હતા ફિલ્મ ‘અનુપમા’ના ૠષિકેશ મુકર્જી અને ‘મમતા’ના અસિત સેન. (કોમેડિયન અસિત સેન જુદા). અફ કૉર્સ, ‘ગાઈડ’ બીજા બે એવોડ્‌ર્સ પણ ખેંચી લાવી. બેસ્ટ સીનેમેટોગ્રાફી માટે આપણી અભિનેત્રી શ્યામાના પારસી ગોરધન ફલી મિસ્ત્રી અને ઉત્તમોત્તમ સંવાદો માટે વિજય આનંદ. 

મશહૂર સંતુરવાદક પંડિત શિવકુમાર શર્મા અને તે પણ કોઈ ફિલ્મમાં નામઠામ વગર તબલાં વગાડવા બેસી જાય ખરા ? બેઠા’તા, ફિલ્મ ‘ગાઈડ’ના ‘પિયા તોસે નૈના લાગે રે, નૈના લાગે રે’ ગીતના રિહર્સલ દરમિયાન શર્માજી એમના ખાસ દોસ્ત રાહુલદેવ બર્મનને મળવા આવ્યા હતા. ત્યાં એમનું ઘ્યાન પડ્યું, તબલાંનો ઠેકો ખોટો વાગી રહ્યો છે. એમણે પંચમ દા (રાહુલદેવ)ને વાત કરી. પંચમે મજાકમાં જ કીઘું, ‘ગુરૂ... તમે વગાડો’. અને એમણે વગાડ્યા મતલબ.. હવે આ ‘પિયા તોસે..’ સાંભળો, ત્યારે ખાસ નોંધજો, તબલાં સંતુરવાદક શિવકુમાર શર્માએ વગાડ્યા છે. 

એવી એની મસ્તી બર્મન દાદાએ પણ ગજબની કરાવી છે. લતાના ‘કાંટો સે ખીંચ કે યે આંચલ...’ ગીતનું મુખડું અને ત્રણે ય અંતરાનો ઢાળ એક જ છે. નોર્મલી તમામ ગીતોમાં મુખડું જે ઢાળમાં ગવાયું હોય, એનાથી અંતરા જુદા ઢાળમાં ગવાયા હોય. બર્મન દા એક જ સંગીતકાર એવા હતા, જે મુખડું અને પહેલા અંતરા તેમજ બાકીના અંતરાઓ વચ્ચે સાવ જુદું સંગીત આપે. ઓ પી નૈયરનું તેનાથી સાવ ઉલટું હતું. એ કહેતા, ‘હું તો ગાંડો થઈ ગયો છું કે, એક ગીત પાછળ ત્રણ-ચાર ઘૂનો વેડફી નાંખું...? એટલામાં તો મારા બીજા ચાર ગીતોની ઘૂન બની જાય !’ 

સાઉથ કરતાં ય આપણા ગુજરાતમાં દીકરીઓને આરંગેત્રલ શીખવા મોકલવાનો ક્યા લૉજીકથી શોખ છે, તેની તો ખબર નથી, પણ દીકરીને ઉત્તમ પ્રકારનું નૃત્ય બતાવવું જ હોય તો ફિલ્મ ‘ગાઈડ’માં વહિદા રહેમાને કરેલો સપેરાનો ડાન્સ અચૂક બતાવવા જેવો છે. It’s a classic... ! દેવ આનંદ માટે ‘ગાઈડ’ એની સૌથી પહેલી કલર ફિલમ હતી, એટલે કપડાં જી-જાનથી સુંદર પહેર્યા છે. મોટા ભાગે તો ભડક રંગના શર્ટસ છે, પણ તમામ શટ્‌ર્સની સિલાઈ પણ ડીવીડી-પર ફિલ્મ ફ્રીજ કરીને જોવા જેવી છે. દેવ તમામ શટ્‌ર્સમાં ખૂબ શોભે છે. દેવના ડાય-હાર્ડ ચાહકોને આ ફિલ્મે એક તદ્દન નવો અને વઘુ સોહામણો દેવ આનંદ પણ આપ્યો. એક તો એ લોકો પહેલીવાર દેવને રંગીન ફિલ્મમાં જોતા હતા અને બીજું, વર્ષોથી દેવની પેલી ફેમસ ગુચ્છાવાળી હૅર સ્ટાઈલ આ ફિલ્મના અંતિમ દ્રષ્યોથી બદલાઈ હતી. લોકો તો બહુ ખુશ થઈ ગયા. સ્વયં દેવને કબુલ કરવું પડ્યું કે, જૂના કરતા નવી વઘુ અસરકારક છે. દેવ આનંદની ફિલ્મ કોઈ બી હો, પ્રણય દ્રશ્યોમાં બીજા કોઈ ચેનચાળા ન હોય, પણ બહુ આત્મીય લાગે એવું આલિંગન (Hug... Embrace) હોય જ. અને એની પોતાની પર્મેનેન્ટ જીદ મુજબ દેવ આનંદને પોતાના ખભા કેમેરામાં દર્શાવવાની હોબી હતી, એટલે હિરોઈનને ભેટતી વખતે દેવના ખભા પાછળથી દેખાડવાનો દસ્તૂર છે. 

રામ જાણે, રફી સાહેબ અને દેવ આનંદ વચ્ચે છેલ્લે છેલ્લે ઠંડુ યુદ્ધ કયા કારણથી શરૂ થયું હતું કે, દેવે પોતાની આત્મકથા Romancing with life માં એક વખત પણ મુહમ્મદ રફીનો ઉલ્લેખ માત્ર કર્યો નથી. આજે પણ દેવ આનંદ રફી સાહેબ માટે પુછાયેલા સવાલોના જવાબો સિફતપુર્વક ટાળે છે. 

અમારા કાઠીયાવાડીઓ ઈવન આજે પણ ખુશમખુશ થાય છે કે, દેવ આનંદે ‘ગાઈડ’માં અંતિમ દ્રશ્યોનું શૂટિંગ લીંબડી ગામની સીમમાં કર્યું હતું. એ દિવસોમાં શૂટિંગ જોવા જતા લીંબડી અને રાજકોટવાળા તો આજે ય ગૌરવપૂર્વક કહે છે, ‘અમે દેવઆનંદને જોયો’તો... બિલકુલ દેવ આનંદ જેવો જ લાગે, બોલો.’ 

21/09/2011

ચાવી બનાવનાર

ડૉ. પરીખે નાકનું ટોપકું ઘણા વખતે આંગળી વડે ખંજવાળ્યું. પૅશન્ટ્‌સની ભીડ ભારે રહેતી હોવાથી નાક ખંજવાળવા માટે અઢી રૂપિયાવાળી પૅન ઘસવાનો ટાઈમ ન હોય. ભારતભરના ડૉક્ટરો ક્લિનિકમાં અઢી રૂપિયાની બે વાળી પેનો જ વાપરવાનો આગ્રહ રાખે છે. દવાની કંપનીઓ તરફથી ગિફટમાં મળતી સહેજ મોંઘી પૅનો ઘરના કબાટમાં ઘૂળ ખાતી પડી હોય. (હવે તો ડૉક્ટરોને ફૅમિલી સાથે ફોરેનની ફ્રી-ટુરો ગિફટમાં આપતી દવા બનાવનારી કંપનીઓ, જાણવા મળ્યા મુજબ, ડૉક્ટરોના નાક-કાન ખંજવાળી આપવા માટે ત્રણ શિફટમાં ફ્રી નર્સો ગિફટમાં આપવાની છે.)

બહાર બેઠેલા બહુ દર્દીઓ ‘પતાવવાના’ હોય, ત્યારે દુનિયાભરના ડૉક્ટરો એમની સામે બેઠેલા દર્દીઓ સાથે પૂરી ઠંડકથી વાતો કરતા હોય. એમનો સૅલ ફોન રણક્યો. સામે કોક પરિચિત અવાજ હતો. (દુનિયાભરના ડૉક્ટરોને મોબાઈલ પર કદાપિ જાણિતા અવાજો ન ગમે. કમાવાનું નવા દર્દીઓમાં હોય !) આમાં તો પાછો ફોન પર બહુ ઉમળકો ય બતાવી ન દેવાય, નહિ તો નવો પૅશન્ટ સમજે, ‘ડૉક્ટર નવરા લાગે છે’. એક હોનહાર ડૉક્ટરે તો ફોન પર ‘યસ...?’ બોલવામાં ય પ્રભાવ પાડવાનો હોય... આખરે માર્કેટિંગ નામની બી કોઈ ચીજ છે...! 

‘યસ...?’ ડૉક્ટર છત તરફ નજર નાંખીને બોલ્યા. 

‘અરે ભ’ઈ... અમારા ઝોંપાનું તારૂં ખૂલતું નહિ... ચાવી બનાવવી છઅ... જરા આઈ જા ને ભ’ઈ.. શરનોંમું લખાઉં છું.’ કોઈ મેહસાણા-ઊંઝા બાજુથી ફોન હોય એટલી તો ખબર પડી ગઈ. 

પરીખ સાહેબ અકળાયા. રોંગ નંબર કહીને મૂકી દીધો. 

સાંજના ફરી કોઈ બીજાનો બીજો ફોન આવ્યો. ‘મારે કબાટની ચાવી બનાવવી છે.. તમે આવી જાઓ છો કે કબાટ મોકલાવું ?’ 

આ બીજો ફોન પણ ચાવી બનાવવા માટેનો. આવી સ્ટુપિડિટી...? સાલું તાળું એનું ખુલતું નથી, એમાં મારે શું ? ત્રીજા ફોનમાં તો ગાળ પણ બોલાઈ ગઈ, જેણે પૂછ્‌યું કે ‘બેન્કમાંથઈ બોલું છું.... અમારે હિસાબમાં તાળો મળતો નથી... સ્ટાફ બપોરનો બેઠો છે...સાંભળ્યું છે, તમે તાળાના એક્સપર્ટ છો... તો કલાકેક આવી જાઓ ને !!’ 

ક્લિનિક પતાઈને ડૉક્ટર ઘેર આવ્યા ત્યારે રોજ તો ઘરમાં પૅશન્ટ બેઠા હોય.. આજે બે જણા સાઈકલ લઈને કમ્પાઉન્ડમાં ઊભા હતા. એમાંના એકની ધીમી ધીમી છપછપ વાત તો ડૉક્ટર સાંભળી ગયા, ‘મારા હાળાએ તાળા ખોલવામાં બંગલો જોરદાર બનાયો છે... છે ચાવીવાળો.. પણ બંગલો તો જો, બનાયો છે..!’ 

‘ઇડિયટ.... આવા બંગલા તાળા ‘ખોલીને’ ના બને... તોડીને બને.’ 

બપોરથી ભારે ગિન્નાયેલા ડૉક્ટરે કોઈપણ ખુલાસો પુછ્‌યા વગર ઘાંટો પાડીને બન્નેને કમ્પાઉન્ડની બહાર કાઢી મૂક્યા. પેલા બન્નેને આખી સાઈકલ ચાવી જવા જેટલો આઘાત લાગ્યો કે, એક તાળા-કુંચી બનાવનારો આટલો પાવર શેનો કરે છે ? ના બનાવવી હોય તો ના પાડી દે. 

રોજ આ ટાઈમે ઘેર આવતા,પત્ની દરવાજામાં જ પરીખસાહેબને એક ચુંબન કરી લે, એવી વર્ષોની પ્રથા આજે ન જળવાઈ. ડૉક્ટર બન્ને ખભાથી આગળ ડોકી લઈ જઈને ક્ષણિક ઊભા રહ્યા, પણ વાઈફે ના કર્યું, તે ના જ કર્યું. ‘રોજવાળું ચુંબન ગયું ક્યાં ?’ એક સેકન્ડ માટે ડૉક્ટરે ઝાંપા તરફ જોઈ લીઘું... ‘સાલો સાયકલવાળો તો લઈ ગયો નહિ હોય ને ?...’ 

‘સાહેબ...’ વાઈફે પહેલો જ સવાલ કર્યો. નોર્મલી, ડૉક્ટરોની સૂચના, વિનંતી અને ક્યાંક ક્યાંક આજીજીઓનો લિહાજ રાખીને એમની વાઈફો પાસે પોતાને ‘સાહેબ’ કહેવડાવવાની ટેવો પાડી હોય છે. ઘેર મહેમાનો આવ્યા હોય, તો ય વાઈફ નામના બદલે ‘સાહેબ’ જ બોલે અને એક્સપૅક્ટ કરે કે, બીજા ય એમને ‘સાહબ’ કહીને બોલાવે. બધી વાઈફોને ખબર ન હોય કે, તું જેને અમારી પાસે ‘સાહેબ’ સંબોધવાનો આગ્રહ રાખે છે, એ અમારા માટે તો પોપટીયો જ વળી... ! સ્કૂલમાં અમે એની ચડ્ડી ઉતારી લેતા, ત્યારે રડતા ય નહોતું આવડતું... છાની મર અને પંખો ચાલુ કર...!’ 

‘ Isn’t it stupid of you to change gears like this?’ ગુજરાતી વાઈફોઝ ઘરમાં ગ્રામરની ભૂલો વગરનું ગુજરાતી બોલે છે. લોચા બહાર નીકળ્યા પછી થાય છે. ‘હું એમ પૂછું છું કે, પેશન્ટોને તો તમે પહોંચી વળતા નથી ને આ હવે નવો તાળા-ચાવીનો ધંધો શેને માટે શરૂ કર્યો છે ? આ આપણું કામ છે...? ગમે તેના ઘરમાં લોખંડના કબાટો ખોલતા તમે શોભો એવા છો ? જરીક તો ઘરની આબરૂનો વિચાર કરવો’તો ...!’ 

પરીખ સાહેબ સમજી ગયા કે મૌસમ બપોરની બગડી છે, છતાં પૂછી લીઘું, ‘શું થયું ?’ 

‘અરે સવારથી લૅન્ડલાઈન ઉપર ફોન આવે રાખે છે કે, અમારું તાળું ખૂલતું નથી, તો માણસ મોકલો... કોક બહેને તો ગરમ થઈને કીઘું કે, હજી અમારી ચાવીઓ બની નથી... ? તમે કરો છો શું ?’ 

‘ડાર્લિંગ... મારા ઉપરે ય એવા જ ફોનો આવે છે.. હું તને-’ 

‘મતલબ.. હવે તો ક્લિનિક ઉપરે ય તાળા-કૂંચીના ધંધા શરૂ કરી દીધા...? તમને તો કાંઈ-’ 

બીજો એક ફોન આવ્યો. ચીસ પાડવી પડે તો પાડી નાંખવાની, એવા ઝનૂન સાથે વાઈફે ખરેખર ચીસ પાડીને કીઘું, ‘અમે લોકો તાળા-ચાવી બનાવનારા નથી.. Do you understand...??’ 

એ તો સારું થયું ખુલાસો સામેથી કોક યુવતીએ કર્યો કે, ‘મૅડમ... હું પરફૅક્ટ ફાર્મામાંથી બોલું છું... અમે પ્રેગ્નન્સીની દવાઓ બનાવીએ છીએ... અમારી સ્કીમ છે એમ તમે ભાગ લો તો, બીજી પ્રેગ્નન્સીની દવાઓ કંપની તરફથી તદ્દન ફ્રી... આપ કોણ બોલો છો, તે જણાવશો... ?’ 

‘હું તારી બા છું, બોલ કાંઈ કામ છે...?’ 

એ લોકો ક્લબમાં ય પાછા મૅમ્બર. શનિવારે ફૅમિલી સાથે ડિનર પર બેઠા હતા, ત્યાં કોઈ અંબાણી-અદાણી નહિ, ક્લબનો વૅઇટર નમ્રતાપૂર્વક આવ્યો, ‘સાહેબજી સલામ... આપણી ક્લબના સ્ટાફ-રૂમના ટૉઈલેટનું તાળું ખૂલતું...’ 

ભૂરાયા થઈ ગયેલા પરીખ સાહેબને એ વખતે તમે લોખંડનો સળીયો ગળી જવા આપ્યો હોત, તો ગાળીને ગળી જાત. કમનસીબે, ક્લબોવાળા ડિનરમાં સળીયા સર્વ નથી કરતા. 

પછીનું આખું વીક ડૉ. પરીખ માટે ભારે ભારે વિચારો અને ટૅન્શનોમાં ગયું. આવું કેમ થઈ રહ્યું છે ? સાલા પૅશન્ટો પૂરા આવતા નથી ને તાળા ખોલાવનારાઓની હું ડિમાન્ડમાં કેવી રીતે આવી ગયો ? રોંગ-નંબર એકાદો આવે, પણ હવે તો જે ઇન્કવાયરી આવે છે બધી ચાવી બનાવવાની જ આવે છે. એક તબક્કે તો ડોક્ટર સાઈડમા ઊભા રહીને પણ વિચારવા માંડ્યા કે, મૅડિકલના ધંધા કરતા આમાં તો કમાવવાનું વધારે નહિ હોય ને ? એમણે ખિસ્સામાંથી ગાડીની ચાવી કાઢી. આમ તેમ ફેરવીને જોઈ. એકાદ રાઉન્ડ કાનમાં ધુમાવી. ડોક્ટરને કાનમાં ગલીગલી કરવાની બહુ મઝા આવતી. ટાઈમ પાસ થાય ને કાંઈક સર્જનાત્મક કરવાનો આનંદ પણ મળે. આવા જ કોક સર્જનાત્મક વિચારે એકવાર તો ડોક્ટરે ફોન પરના ગ્રાહકને હા ય પાડી દીધી કે, ‘હા બોલો ભાઈ... હું ચાવી બનાવવાવાળો બોલું છું. કયું તાળું ખોલવું છે ?’ 

ને સામેવાળો અકળાયો. ‘એએએએ... તાળું ગયું હમણાં કહું એની... અરે, મારી ફૅક્ટરીમાં બરફની પાટો મોકલવાની હતી, એનું શું થયું...? અને ડોહા... માલ જરી સારો મોકલાવજો... ઓગળી જાય એવો બરફ નહિ ચાલે !’ 

કંટાળીને એક સુંદર સવારે ડૉ. પરીખ, ‘યે દુનિયા, યે મહેફીલ, મેરે કામ કી નહિ, મેરે કામ કી નહિ.. હોઓઓઓ’ ગાતા ગાતા સાઘુ બની જવાનો વિચાર કરતા હતા, ત્યાં જ એક શુદ્ધ ફોન આવ્યો, ‘પરીખ સાહેબ... તમને ડૉક્ટરમાંથી ચાવીવાળો બનાવનાર આપણા અજીતસિંહ છે.... એમણે જ ચાવી બનાવવાવાળાનો નંબર તમારા નામે બધાને આપી દીધો હતો... એમણે જ તમારા સર્કલમાં હજારો SMS કર્યા... ગયા મહિને તમે એમનું માથું દુઃખતું’તું ને જુલાબની ગોળીઓ ખવડાઈ દીધી, એટલે કહેતા’તા... ‘આ ડૉક્ટરને તાળાં કે તગારાં વચ્ચે ખબર પડતી નથી...’ 

... અને અજીતસિંહે ખાસ કહેવડાવ્યું છે, ‘ડૉક્ટરને કહેજો, પંખો ચાલુ કરે...’ 

સિક્સર 
ભેળસેળ વિનાનાં ‘નિર્ભેળ’ ભક્તિ ગીતો... (એટલે શું ?) 
આવું કોઈ સાહિત્યાકારે લખ્યું છે. 
બીજા કોક ‘અંજળપાણી’ શબ્દ વાપરે છે... ‘અન્ન જળ’ પછી ‘પાણી’ ક્યાંથી આવ્યું ? 

18/09/2011

ઍનકાઉન્ટર : 18-09-2011

* આપના નામનો ખાસ કોઈ અર્થ ખરો?
- સિર્ફ નામ હી કાફી હૈ...!
(કૃતાર્થ ત્રિવેદી, રાજકોટ)

* શું દેશમાં હવે દૂધ-ઘીની નદીઓ વહેતી-વાળો જમાનો પાછો નહિ આવે?
- દૂધ-ઘીના ખાબોચીયાથી કામ ચલાવી લો.
(ડૉ. પિયુષ શુક્લ, વડોદરા)

* નારી તું નારાયણી, તો નર...?
- બનતા સુધી તો નર એ નર જ રહે, એમાં ફાયદો છે.
(હરીશ મણીયાર, જેતપુર)

* ‘દીકરી ચાલી સાસરીયે’, તો દીકરો ક્યાં જાય?
- દીકરામાં થોડી ય અક્કલ હોય તો સસરો અબજોપતિ જ ગોતાય... બીજે ક્યાંય ડાફરીયા મારવાની જરૂર તો નહિ! ...આ અમને જુઓ... આજ સુધી લચ્છા મારીએ છીએ !
(વૈભવ અંધારીયા, ભાવનગર)

* ‘જીન્હેં નાઝ હૈ હિંદ પર વો કહાં હૈ...?’
- ‘લૉસ્ટ પ્રોપર્ટી વિભાગ’માં તપાસ કરો.
(દેવેન્દ્ર શાહ, વડોદરા)

* ‘ભારત મારો દેશ છે. બધા ભારતીયો મારા ભાઈ-બહેનો છે’, એ સૂત્ર અગાઉનું હતું. આજનું કયું?
- ‘ભારત’ શબ્દ છેકી નાંખી, એની જગ્યાએ તમે જે જ્ઞાતિ કે ધર્મના હો, એ મૂકી દો. સૂત્ર એનું એ જ છે.
(મુગ્ધા અમિતા ઉલ્લાસ વોરા, જૂનાગઢ)

* અમેરિકા પાકિસ્તાનને હજી આંતકવાદી દેશ કેમ જાહેર કરતો નથી?
- ભારતે ય ક્યાં કરે છે?
(તખુભા સોઢા, વડાલા-મુંદ્રા, કચ્છ)

* તમને ભૂત-પ્રેતનો કદી ભેટો થયો છે?
- ના. હું ગાંધીનગર જતો નથી.
(ડી.કે. માંડવીયા, પોરબંદર)

* કન્યાઓ લગ્નના ફેરા પણ જીન્સ અને ટૉપ પહેરીને કરતી ક્યારે થશે?
- હું દવે છું, દરજી નથી.
(એન.એમ. ઠક્કર, જામનગર)

* તમારા મતે ભારતમાં ભ્રષ્ટાચાર ક્યાંથી ક્યાં સુધી ફેલાયેલો છે?
- મારા ઘરથી મારા ઘર સુધી.
(સોહમ બી. દવે, અમદાવાદ)

* અશોકજી, અન્ય સંતોની જેમ આપ પણ આપનું પ્રવચન ‘આસ્થા’ કે ‘સંસ્કાર’ ચૅનલ પરથી કેમ નથી આપતા? 
- મારા એવા સંસ્કાર જ નથી. હું તો બહુ આડો માણસ છું.
(વિધી પી. ત્રિવેદી, સાવરકુંડલા)

* પહેલાના જમાનામાં સાઘુસંતો બધે પગપાળા જતા. હવે ફ્‌લાઈટ ને ફોર-વ્હિલર્સ સિવાય ફરતા નથી. શું કારણ?
- પગપાળા જવાનો એમને કોઇ ખર્ચો આવતો નહોતો... અને આજે ય ‘એમને’ કોઇ ખર્ચો આવતો નથી!
(અલ્કેશ સેફેડ, જૂનાગઢ)

* તમને આટલા બધા પત્રો આવે છે... ભેગી થયેલી ટપાલોનું શું કરો છો?
- મહેલ બનાવવાનો ટ્રાય કરી રહ્યો છું...!
(ખુશાલ ડી. ચંદે, જૂનાગઢ)

* મનમોહનસિંઘ સોનિયા ગાંધીનું પૂંછડુ ક્યારે છોડશે?
- ના છોડાય... એ એક છોડે, એમાં બીજાં અનેક લબડી પડે એમ છે...!
(દર્શના વી. વાળંદ, વડોદરા)

* ‘ઍનકાઉન્ટર’ પહેલાં ઊભું છપાતું હતું...  હવે આડું કેમ?
- હવે હું સીધો થઈ ગયો છું.
(દર્શના મુંજપરા, લીંબડી)

* મુરખાઓ સ્માર્ટ દેખાવવાની કોશિષ કેમ કરે છે?
- એ લોકો સ્માર્ટ છે માટે.
(વિશ્વા નાણાવટી, રાજકોટ)

* રાહુલ ગાંધી વડાપ્રધાન બનશે, એવી હવા કોંગી કાર્યકરો કેમ ઉડાવે છે?
- ભાજપના કાર્યકરોને આવી અફવા ઉડાડતા ન ફાવે એટલે...! એ બધાની બાઓ ખીજાય!
(સિદ્દીક ઈકબાલ પટેલ, અમદાવાદ)

* જમાનો ઇન્ટરનૅટનો હોવા છતાં ‘ઍનકાઉન્ટર’ના સવાલો પોસ્ટકાર્ડ પર પૂછાવવાનો આગ્રહ કેમ?
- જવાબો ઈન્ટરનૅટ પર નથી આપવાના.
(શીતલ મિસ્ત્રી, ભરૂચ)

* બહુ ફિલ્મો અને ટીવી જોવાથી બાળકો બગડી જાય છે, તો નહિ જોનારા બાળકો સુધરી જાય છે?
- તમે જોતા લાગતા નથી.
(વંદિત નાણાવટી, રાજકોટ)

* વઘુ સલામત શું? પત્નીનો પ્રેમ કે પ્રેમિકાનો પ્રેમ?
- આ જવાબ તમારે નોકરીના અરજી ફૉર્મમાં આપવાનો હોય તો બેધડક લખી નાંખો, ‘‘લાગુ પડતું નથી.’’
(ચતુર પોસ્ટમૅન, અંકલેશ્વર)

* અમારા ‘દાદા’ અમારા જમાનામાં તો આમ હતું ને તેમ હતું...’ કહેતા... હવે અમારે અમારા છોકરાઓને શું કહેવું?
- એ જ કે, ‘‘અમારા દાદાના જમાનામાં તો આમ હતું ને તેમ હતું...’’
(હિતાર્થ કાનાબાર, અમદાવાદ)

* કેરી દેખાવે પાકી લાગે અને અંદરથી કાપીએ તો કાચી લાગે એ કેરી કેવી કહેવાય?
- સોનિયાજી જેવી.
(હોઝેફા બારીયાવાલા, ગોધરા)

* અમારા ગીરમાં સિંહ અને દીપડાં ખૂબ વધી ગયા છે. શું કરવું?
- હાલમાં મારી પાસે એકેય સિંહણ કે દીપડી સ્ટૉકમાં નથી.
(પ્રફૂલ હરિયાણી, ઉમરેડી-ગીર)

* લોકપાલ બિલથી સરકાર કેમ ડરે છે?
- એ તો તમે માનો છો કે ડરે છે...! નફ્‌ફટો કોઇથી ડરે?
(ભૂપત આર. પરીખ, અમદાવાદ)

* ગાંધીજી એમના પત્નીને ‘બા’ કેમ કહેતા હતા?
- મને લાગે છે કે, હાલમાં તમે હિમ્મત એકઠી કરી રહ્યા છો...!
(દિલીપ જે. ધંઘૂકીયા, અમદાવાદ)

* અશોક દવે પણ જોડણીની ભૂલ કેમ કરે છે? ડૉ. મનમોહન ‘સિંઘ’ને બદલે ‘સિંહ’ કેમ લખો છો? ‘સિંહ’નું એકે ય લક્ષણ એમનામાં દેખાય છે?
- એક જ લક્ષણ દેખાય છે... બોખા સિંહનું.
(ડૉ. રતિલાલ પટેલ, વડોદરા)

* અફઝલ ગુરૂ કે કસાબને પતાવવા તમારૂં ‘ઍનકાઉન્ટર’ કામમાં લાગે એમ નથી?
- મને પાછળથી ગોળી વાગવાની બીક છે...!
(ડૉ. સનત જાની, ખેડબ્રહ્મા)

16/09/2011

‘ફિર વો હી દિલ લાયા હું’ (’૬૩)

ફિલ્મ : ‘ફિર વો હી દિલ લાયા હું’ (’૬૩)
નિર્માતા-દિગ્દર્શક : નાસીર હુસેન
સંગીત : ઓ પી નૈયર
ગીતો : મજરૂહ સુલતાનપુરી
રનિંગ ટાઈમ : ૧૮ રીલ્સ
થિયેટર : રીલિફ (અમદાવાદ)
કલાકારો : જૉય મુખર્જી, આશા પારેખ, રાજેન્દ્રનાથ, પ્રાણ, વીણા, વાસ્તી, કૃષ્ણ ધવન, રાની, અમર, શેટ્ટી, રામ અવતાર, તબસ્સુમ, ઇંદિરા બંસલ, રાજેન્દ્રસિંહ, રણજીતકુમાર.

ગીતો 
૧ લાખોં હૈં નિગાહ મૈં, જીંદગી કી રાહ મેં – મુહમ્મદ રફી
૨ ઝુલ્ફ કી છાંઓ મેં ચહેરે કા ઉજાલા લેકર – રફી-આશા
૩ હમદમ મેરે, ખેલ ના જાનો, ચાહક કે ઇકરાર કો – રફી-આશા
૪ અજી કિબલા, મોહતરમા, કભી શોલા, કભી નગ્મા – મુહમ્મદ રફી
૫ આંચલ મેં સજા લીયા કલીયાં, ઝુલ્ફોં મેં સિતારેં – મુહમ્મદ રફી
૬ આંખો સે જો ઉતરી હૈ દિલ મેં તસ્વીર હૈ એક – આશા ભોંસલે
૭ દેખો બીજલી ડોલી બિન બાદલ કે – આશા ભોંસલે
૮ મુઝે પ્યાર મેં તુમ ન ઇલ્ઝામ દેતે, નહિ તુમને દેખા – આશા ભોંસલે
૯ બંદા પરવર, થામ લો જીગર, બનકે પ્યાર ફિર – મુહમ્મદ રફી
(ગીત નં. ૨ ડીવીડી-માં ઉપલબ્ધ નથી)

નાસીર હુસેન એટલે આજના હીરો આમિરખાનના સગા કાકા. એમનો એક વર્લ્ડ-રેકોર્ડ હોવો જોઈએ. એકની એક વાર્તા ઉપરથી ૫-૭ ફિલ્મો બનાવી નાંખી... ગણો. દિલ દે કે દેખો, તુમ સા નહિ દેખા, જબ પ્યાર કિસી સે હોતા હૈ, ફિર વો હી દિલ લાયા હૂં અને પ્યાર કા મૌસમ. આ બધી ફિલ્મોની વાર્તા અક્ષરસઃ એક જ છે. દરેક ફિલ્મે હીરો બદલાય અને સંગીતકાર બદલાય, બાકી ત્રણ જણા એના એ જ રહે, આશા પારેખ, રાજેન્દ્રનાથ અને મજરૂહ સુલતાનપુરી. પેલો ગોળમટોળ જોડીયો રામઅવતાર પણ નાસીરની બધી ફિલ્મોમાં હોય. શમ્મી કપૂરની તીસરી મંઝિલમાં ટ્રેનમાં શમ્મી જેને હસાવી-હસાવીને બેભાન કરી નાંખે છે તે રામઅવતાર. ખૂબી તો એ કે પ્રસંગો ય એના એ જ રહે. દરેક ફિલ્મમાં હીરો ખભે ગીટાર લટકાવીને સુંદર છોકરીઓ જોવા નીકળે, એનું એક ગીત ગાય. દાખલો આપું. ગાયક બધામાં રફી સાહેબ. (તુમ સા નહિ દેખા’) ‘જવાનીયાં યે મસ્ત મસ્ત બિન પિયે’. (જબ પ્યાર કિસી સે હોતા હૈ) બિન દેખે ઔર બિન પહેચાને તુમ પર હમ કુર્બાન’. (ફિર વો હી દિલ લાયા હૂં) લાખોં હૈ નિગાહ મેં, જિંદગી કી રાહ મેંતો (પ્યાર કા મૌસમ’)માં ચે ખુશ નઝારે, કે ખુદ પુકારે’.

પાછી દરેક ફિલ્મમાં બાપે એની માં સાથે એને પડતો મૂક્યો હોય ને ગરીબ માં શહેરથી દૂરના કોક અજ્ઞાત સ્થળે ફાર્મ-હાઉસ જેવા મકાનમાં દીકરા સાથે રહેતી હોય, એ બધીઓનો ગૅટ-અપ કે મૅક-અપ એક જ. ગોળ રીમના ચશ્મા, સફેદ સાડલો, ખભે શૉલ. નાસીર હુસેનની આજ સુધીની એકે ય ફિલ્મનો હીરો કાંઈ કમાતો-ધમાતો બતાવ્યો નથી,
છતાં કપડાં-લતા બાર લાખ બાવી હજારના પહેરે. આ ફિલ્મમાં જૉય મુખર્જીની આવી માં બારમાસી જવાબદાર પોલિસ-ઓફિસર ઇફતેખારની બહેન વીણા બને છે.

આ મશ્કરી નાસીર હુસેનની નથી, ભારતના પ્રેક્ષકોની છે કે, એ લોકોને ફિલ્મોની વાર્તા-ફાર્તા સાથે કોઈ લેવા-દેવા જ નહિ ? ઓકે. એમની તમામ ફિલ્મોમાંથી મજરૂહ સુલતાનપુરીએ લખેલું કોઈપણ ગીત પરફેક્ટલી ઢંગધડા વગરનું હોવાની તો ગીતમાં લખેલી ગૅરન્ટી. એક જ દાખલો આ ફિલ્મનો કાફી છે. ‘‘લાખોં હૈં નિગાહ મૈં, જીંદગી કી રાહ મૈં, સનમ હસિન જવાં, હોઠોં મેં ગુલાબ હૈ, આખોં મેં શરાબ હૈ, લેકીન વો બાત કહાં...?’ આવું ગાતા હીરોને આપણે ૯૦/૪ ના બસસ્ટૅન્ડે ઊભો રાખીને પૂછવું જોઈએ, ‘તું કઈ બ્રાન્ડની છોકરી શોધવા હાલી નીકળ્યો છું ? આ તેં આપેલા વર્ણન મુજબની બહુ બહુ તો એકાદી ગાય આવે... લાખોની સંખ્યામાં જીંદગી નહિ તો અમદાવાદની રાહો ઉપર ભટકતી બહુ બહુ તો ગાયો જોવા મળે એના ડોળામાંથી નીકળતા પીયાં છે પીયાં. કોઈ શરાબ-વ્હિસ્કી પણ નાસીરને એક વાતની સલામ કાયમની કરવી પડે કે, એની તમામ ફિલ્મોનું સંગીત આલા-દરજ્જાનું હતું, ભલે ફિલ્મે-ફિલ્મે સંગીતકારો બદલી નાંખવાના, તો ય ! ને એમાં ય, આ એક ફિલ્મ પૂરતા ઓપી નૈયર આવ્યા ને માય ગૉડ... દુનિયાભરની સંગીતના વાજીંત્રોની દુકાનોના દરવાજા ખોલી નાંખ્યા. આ ફિલ્મના ગીતો દ્વારા. ગીતો ૬૦-ના આખેઆખા દાયકાની તમામ ફિલ્મો કરતા ૫૦-માળ ઊંચા એવા બન્યા કે, એ જ ઓપી નૈયરના કચ્ચરઘાણ દુશ્મનો શંકર-જયકિશનને ૬૪-ના ફિલ્મફેરના અંકમાં કબુલ કરવું પડ્યું કે, ‘ફિર વો હી...જેવા મઘુરાં ગીતો અમે કેમ ન બનાવી શક્યા ? ઓપીને સલામ નહિ, પ્રણામ કરવા પડે.

એ બન્નેએ ઓપીને હેરાન કરવામાં કાંઈ બાકી રાખ્યું નહોતું, ત્યારે છંછેડાઈને ઓપીએ એ બન્નેને દાઢમાં રાખીને શમ્મી કપૂર-આઈ.એસ.જોહરની ફિલ્મ હમ સબ ચોર હૈમાં રફી સાહેબ અને જી.એમ.દુર્રાણી પાસે એક ગીત ગવડાવ્યું, ‘હમ કો હંસતે દેખ જમાના જલતા હૈ, ચોર બનો યા મોર યહાં સબ ચલતા હૈ’... જેના વળતા હૂમલા તરીકે શંકર-જયકિશને શૈલેન્દ્ર પાસે દેવ આનંદ-માલા સિન્હાની ફિલ્મ લવ મૅરેજમાં રફી પાસે ગવડાવ્યું, ‘ટીન કનસ્તર પિટ પિટ કર, ગલા ફાડ કર ચિલ્લાના, યાર મેરે મત બુરા માન યે ગાના હૈ ન બજાના હૈ’ (ટીન કનસ્તર એટલે પતરાંનું ડબલું).

તો એ શંકર-જયકિશને ફિર વો હી...ના ગીતોની પ્રચંડ સફળતા સામે ઝૂકવું પડ્યું. અને ઓપીએ પણ ૬૦-નો આખો દાયકો આ એક જ ફિલ્મના ગીતોથી ખરીદી લેવો હોય, એવા ઝૂમતા ગીતો બનાવ્યા. બહુ ઓછાને ખબર હશે કે, ઓપીએ એમની આખી કરિયરમાં ન છુટકે જ કરૂણ ગીતો બનાવ્યા છે. એમના પ્રત્યેક ગીતોમાં સ્ફૂર્તિ, સ્ફૂર્તિ ને સ્ફૂર્તિ જ હોય. એમાં ય પોતે શાસ્ત્રીય સંગીતનો કક્કો ય જાણતા ન હોવાની કબૂલાત ઓપી ઉઘાડેછોગ કરતા, એ જાણ્યા પછી આશા પારેખે ટીવી-ઇન્ટરવ્યૂમાં કહ્યું હતું કે, ‘દેખો બીજલી ડોલી બિન બાદલ કેમાં ઓપીએ ૧૮-માત્રાનો લક્ષ્મી-તાલ વગાડીને અમને બધાને (એટલે નૃત્ય-નિર્દેશક ગોપી કૃષ્ણ તેમ જ, એ જમાનાની પરફૅક્ટ ડાન્સર અને જેના લાવણ્યમય શરીર-સૌષ્ઠવને કારણે દર વખતે હીરોઈનોની ઇર્ષાનો ભોગ બનતી રાની’) માની નહોતા શક્યા કે, આટલો પરફૅક્ટ લક્ષ્મી-તાલ કોઈ બનાવી જ કેવી રીતે શકે ? ઓપી બેશક ગ્રેટ છે. ખાસ કરીને હમદમ મેરે, ખેલ ના જાનોગીતમાં ઢોલક-ખંજરીની રમઝટ ઉપરાંત વૅસ્ટર્ન-બીટ્‌સમાં ડ્રમ્સનો મુઠ્ઠીપછાડ ઉપયોગ ગીતને બહુ મર્દાના બનાવે છે. ઓપીએ પોતાના સંગીતવાળી એકપણ ફિલ્મમાં બૅકગ્રાઉન્ડ કે ટાઈટલ મ્યુઝિક ક્યારેય આપ્યું નથી. એ કામ એના આસિસ્ટન્ટ જી.એસ.કોહલી કરતા, જેમણે તુમ કો પિયા, દિલ દિયા, કિતને નાઝ સે, હોઓઓઓફિલ્મ શિકારીમાં આપ્યું છે.

આશા પારેખને ઍક્ટિંગ-ફૅક્ટિંગ બહુ આવડતી નહિ હોય, એવું બીજા તો ઠીક, કમ-સે-કમ એની જીંદગીના સર્વેસર્વા નાસીર હુસેન બાકાયદા માનતા હશે, કારણ કે નાસીરની તમામ ફિલ્મોમાં આશા હોવા છતાં, નામ પુરતી ય એકે ય ફિલ્મમાં એને ઍક્ટિંગ બતાવવાનો કોઈ મોકો નાસીરે આપ્યો નથી. બધી ફિલ્મોમાં ઢંગધડા વગરના એકના એક રોલ. ઓહ યા... ઍક્ટિંગનો ખજાનચી તો આપણો પ્રાણ હતો, ભાઈ, પ્રાણસાહેબે મગજના ચસકેલ વિલનનો રોલ જરી મજા કરાવી દે એવો કર્યો છે.

એક વાત ગમ્મતમાં. હિંદી ફિલ્મોનું શૂટિંગ કાશ્મિરની બર્ફીલી પહાડીયોંમાં કરવામાં આવ્યું હોય તો હીરોઈનને ટાઢો વાય જ, હીરો પોતાનો કોટ ઉતારીને પહેરાવે જ. પેલી ભૂલભૂલમાં એ પહેરીને એના ઘેર કે હોટેલમાં જતી જ રહે, જેથી કોટ લૌટાને..બન્ને ફરીથી મળી શકે.

સાલું, આપણી આખેઆખી લાઈફોમાં ભૂલેચૂકે ય આવો મોંઘો કોટ ભૂલમાં ય પેલીને ઠોકી જવા ન દઈએ... એક તો, ઘેર આયા પછી બા ખીજાય અને બીજું... ચિંતા હીરોઈનના પાછા આવવાની ન હોય.. કોટ પાછો આવવાની આખી રાત રહે... આ તો એક વાત થાય છે !

નાસીર હુસેનની ફિલ્મો બેશક મનોરંજક હોય છે. બહુ ભાર રાખીને નહિ જોવાની. એમાં ય પોપટલાલ એમની ફિલ્મોનો એક ઇન્ટેગ્રલ પાર્ટ હતો. પોપટલાલની કૉમેડી સ્લૅપસ્ટિક, એટલે કે બફૂનરી એટલે કે સ્થૂળ અને વિદુષકવેડાંવાળી હતી. પણ એ માનવાની ભૂલ કરવા જેવી નથી કે, એવી બફૂનરી આપણી સૅન્સિબલ કૉમેડી કરતાં ય ખડખડાટ વધારે હસાવી પાડે છે. જુઓ. આ જ ફિલ્મમાં એના જોકરવેડાં યાદ કરો. એના લાલચુ ફાધર (રાજેન્દ્રસિંઘ) અને મધર (ઇંદિરા બંસલ... પેલી માંજરી આંખોવાળી ઇંદિરા બિલ્લી જુદી !) ડિકુ (રાજેન્દ્રનાથ)ને આશા પારેખ સાથે પરણાવવા માટે આમાદા હોય છે. પેલો મિનીટે-મિનીટે વાંદરાવેડા કરે, એનાથી અકળાઈને બન્ને ગુસ્સે થઈને ડિકુને ધક્કા મારે છે, તો ડિકુ ક્યા કર રહે હો ?’ પૂછીને કૅમેરા (એટલે કે, આપણી) સામે જોઈને બોલે છે, ‘વૉટ એ ફૅટ મધર...? વૉટ એ ફની ફાધર...!... આઈ વિશ, આઈ વૉઝ અનાથ... ઓર પ્રેમનાથ...!અકળાયેલો બાપ એની માંને કહે છે. ક્યા નમૂના પેશ કિયા હૈ તુમને !’’ ફિલ્મમાં એની ઍન્ટ્રી પણ હાસ્યાસ્પદ ઢબે બતાવાઇ છે. ઍરપોર્ટ પર એને લેવા આવેલ આશા પારેખ અને એના ચાચાજી (વાસ્તી) પૂછે છે, ‘‘ડિકુ કહાં હૈ ?’’ એના જવાબમાં તરતના શૉટમાં ઍરપોર્ટના ટૉઈલેટનું ફલશ ખેંચાય અને આ ભઈ એમાં કોઈ રૂસ્તમને મારીને આવ્યા હોય, એમ બંને હાથ પહોળા કરીને ખુશ થતો વિજયપતાકાની મુદ્રા બતાવે છે. એ તો નદી કિનારે કોગળા પણ બન્ને પગ અને હાથ પહોળા કરીને કર્યા પછી મોટું મેદાન માર્યું હોય, એવો ખુશ થાય. પાર્ટીમાં એ કૅક પર કે ચટણી ભરેલી થાળી ઉપર સીધો બેસી જાય પછી, શેના ઉપર એનો રાજ્યાભિષેક થયો છે, એ જાણવા પાટલૂન પર હાથ ઘસીને ચાખી જૂએ ય ખરો... હસવું ખૂબ આવે કે નહિ ? કબ્બુલ યાર... કે આ નોન-સૅન્સ કૉમેડી છે પણ વલ્ગેરિટી વગર કોઈ ખડખડાટ હસાવતું હોય તો એવું ય હસવાનું આજકાલ છે ક્યાં ?

આ ફિલ્મ જોતી વખતે જમ્મુ-કાશ્મિરના આંખને એ.સી. બનાવે એવા દ્રશ્યો ઉપરાંત હીરો જૉય મુખર્જી બાકાયદા ખૂબ હૅન્ડસમ લાગે છે. એને કપડાં ખૂબ શોભે છે. હાઈટ બૉડી અને મર્દાના અવાજને કારણે જૉયને એ જમાનાનો અમિતાભ કહેવામાં રૂકાવટ એની ઍક્ટિંગની લાલીયાવાડી પૂરતી આવે. જૉય મુખર્જી ખુમારીથી જીવ્યો છે. જમાનો પૂરો થઈ ગયા પછી એના દોસ્ત શમ્મી કપૂરે ચરિત્ર અભિનેતાના ચાચા-મામા કે ડૅડીના રોલ સ્વીકારવા માંડ્યા, ત્યારે જૉય ખીજાયો હતો, ‘યે તુ ક્યા કર રહા હૈ, શમ્મી ? હમ એક બાર હીરો રહ ચૂકે હૈ.. તો હીરો હી મરેંગે... ! ઇતના કૉમ્પ્રોમાઈઝ ક્યું કર રહા હૈ ?’ આ ઉપરાંત હવે પછીની વાત મને જૉય મુખર્જીના સૌથી નાના ભાઈ અને મારા મિત્ર શુબિર મુખર્જીએ કીધી હતી કે, ‘અમે બધા ભાઈઓએ જીંદગી કસરતો કરવામાં જ કાઢી છે. (હું શુબિર સાથે બેઠો હતો, ત્યારે પણ એ હાથમાં લાકડાનું મસમોટું મગદળ ફેરવતા-ફેરવતા વાતો કરતો હતો) બી.આર.ચોપરા કે નાસીર હુસેનની સાથે એના ફાધર શશધર મુખર્જી રાહ જોઈને બેઠા હોય કે એમની ફિલ્મમાં એને સાઈન કરવો હોય... આ બોંગોલી બાબુને કોઈની પડી નહોતી.

અફ કોર્સ, ગુજરાતી તરીકે જાણવાનું ગમે એવી જૉય મુખર્જીની એક ઘટના એવી છે કે, એના માટે ગર્વ થાય. આપણા કચ્છમાં ધરતીકંપ થયો ત્યારે જૉય અને તેની પત્ની નીલમ એક મહિના સુધી કોઈ પણ પબ્લિસિટી વિના કચ્છમાં મજુરોની ભાંતિ સેવા કરવા રોકાયા હતા.

વાર્તાનો પ્લોટ ટુંકમાં જોઈ લઈએ એટલે નાસીરની એક સાથે, દિલ દે કે દેખો, તુમ સા નહિ દેખા, જબ પ્યાર કિસી સે હોતા હૈ, ફિર વો હી દિલ લાયા હું અને પ્યાર કા મૌસમ... એમ બધી વાર્તાઓ એકમાં આવી જાય. (આમાંની કોઈ ફિલ્મમાં વાર્તા થોડી પણ ડિફર થતી હોય, તો નાસીર હુસેનને માફ કરવા... જાણી જોઈને એ એવું કરે એવા નહોતા.)

કર્નલ મહેન્દ્રનાથ (વાસ્તી) એની પ્રેગ્નન્ટ પત્ની વીણાને ચરીત્રહીન ગણીને છોડી દે છે, એ પછી એમના પુત્ર મોહન (જૉય મુખર્જી) નું બાળપણમાં જ કૃષ્ણ ધવન અપહરણ કરીને વીણાને વેચી દે છે. એની પાછળ પડવા જતા અકસ્માતમાં વાસ્તીના ડોક્ટર મિત્રનું અવસાન થઈ જતા ડૉક્ટરની પુત્રી મોહના ઉર્ફે મોના ઉર્ફે આશા પારેખનો ઉછેર વાસ્તી કરે છે. ભૂલ સમજાયા પછી પત્નીને ઘરમાં પાછી જમા કરાવવા વાસ્તી છાપામાં જા.ખ. આપે છે, જે વીણા વાંચવા છતાં નીગ્લૅક્ટ કરે છે ને એ પુત્રને પણ બાપથી દૂર રાખે છે. મોટા થયા પછી કૃષ્ણ ધવન એક ખૂની ગૂંડા પ્રાણને કર્નલના ખોવાયેલા પુત્ર તરીકે પેશ કરે છે, જેને વાસ્તીની ભત્રીજી આશા પારેખે બાય ડીફોલ્ટ પ્રેમ કરવાનો આવે છે. આ જાણ્યા પછી જૉય મુખર્જી આશા પારેખ પાસે રાખડી બંધાવવા જતો નથી, એને બદલે પ્રાણની પિટાઈ કરે છે... ગાંધીજીએ જે કીઘું હોય તે, પણ અહીં ભરપુર હિંસાને કારણે જ હીરો હીરોઈનને પાછી મેળવી શકે છે.